Marka: Pontiac
Historia amerykańskiej motoryzacji pełna jest wspaniałych marek, które nie poradziły sobie na rynku. Zaczynamy od Pontiaca.
General Motors stworzył markę Pontiac w 1926 roku w celu sprzedawania samochodów Oakland po niższych cenach (oczywiście z gorszym wyposażeniem i słabszymi silnikami). Jak się okazało był to bardzo dobry pomysł, ponieważ Oakland zmagało się ze słabą sprzedażą i w 1931 roku GM zdecydowało o likwidacji marki i wcieleniu jej do... Pontiaca. Początkowo Pontiac oferował wygodne, luksusowe samochody, co zaowocowało łatką samochodów "dla emerytów". Zarząd Pontiaca postanowił odmienić wizerunek i postawił na sportowy charakter. Zwiastunem nowego były dwa modele Pontiac GTO (1964) i Pontiac Firebird (1967). Inny dobrze znany samochód Pontiaca to futurystyczny van Pontiac Trans Sport.
Pontiac pozycjonowany był powyżej Chevroleta i poniżej Oldsmobile. Marka została definitywnie zaduszona przez niedawny kryzys finansowy. General Motors zdecydował o upadłości firmy w 2009 roku. Ostatnim samochodem, który opuścił zakłady Pontiaca był sedan G6.
Logo Pontiaca
fot. Pontiac | Pontiac Astre z 1973 roku
fot. Pontiac | Pontiac Firebird Trans Am z 1974
fot. Pontiac | Aztek zasłynął "brawurowym" występem w świetnym serialu Breaking Bad
Marka: Oldsmobile
Oldsmobile to kolejna smutna historia w amerykańskiej motoryzacji - legendarna marka, którą zniszczył kryzys finansowy. Po paru bardzo chudych latach działalność Oldsmobile zawieszono w 2004 roku. Definitywny koniec to rok 2009 i ostatni samochód Oldsmobile - model Alero GLS, na którym podpisała się cała ekipa pracowników fabryki i który trafił do muzeum.
Oldsmobile było jednym z najstarszych przedsiębiorstw w całej branży motoryzacyjnej. Ransom Olds założył Oldsmobile już w 1897 roku - to właśnie Oldsmobile był pierwszy masowym producentem samochodów w Stanach Zjednoczonych. W 1908 roku producent dołączył do wielkiej rodziny General Motors, gdzie pełnił rolę marki luksusowej. To właśnie w autach Oldsmobile po raz pierwszy zastosowano w USA automatyczną skrzynię biegów i napęd na przednią oś.
fot. Oldsmobile | Jedne z ostatnich modeli Oldsmobile
Logo Oldsmobile
fot. Oldsmobile | Oldsmobile Delta 88 z 1973
fot. Oldsmobile | Oldsmobile 442 z 1968
Marka: Fisker
Choć Fisker wciąż znajduje się w motoryzacyjnym marazmie, to ostatnio nad marką zaświeciło słońce.
Fisker Automotive upadło z hukiem pod koniec 2013 roku. Mimo ogromnych problemów amerykańskiej firmie udało się znaleźć inwestora - w lutym 2014 Fisker został zakupiony przez chińskie Wanxiang Group. Początkowo mówiło się, że nowi właściciele planują zmienić nazwę producenta na Elux i dać modelowi Karma jeszcze jedną szansę. Rok temu nic z tych planów nie wyszło. Teraz dowiedzieliśmy się, że Chińczycy nie porzucili Fiskera. Co więcej, trwają bardzo poważne prace nad wskrzeszeniem ekologicznego producenta. Powrotu Karmy możemy spodziewać się w 2016 roku.
Fisker Karma
Fisker Karma
Fisker Karma
Marka: Mercury
Mercury bazował na pomyśle stworzenia marki pomiędzy popularnym i tanim Fordem, a luksusowym Lincolnem. Edsel Ford zdecydował się na ten krok w 1938 roku. Nowa marka stała się jednym z ważniejszych producentów samochodów w Stanach. Rekordowym okazał się rok 1978 i 580 000 sprzedanych aut. Jeszcze w 1993 wyniki były dobre (480 000), ale Mercury zaczął pogrążać się w coraz większym kryzysie. Sprzedaż spadała i w 2011 roku Ford postanowił wstrzymać działalność Mercury. Ostatnim samochodem jaki wyjechał z zakładów marki był Mercury Grand Marquis.
Logo Mercury
fot. Mercury | Mercury Tracer z 1997
fot. Mercury | Mercury Monarch z 1979
Marka: Plymouth
Chrysler postanowił rzucić wyzwanie swoim dwóm wielkim konkurentom, Fordowi i Chevroletowi na ich własnym terenie. W 1928 roku segment tanich, szeroko dostępnych samochodów był zdominowany właśnie przez te dwie marki. Pomysłem Chryslera było powołanie do życia zupełnie nowego producenta - Plymouth. Nowa marka okazała się strzałem w dziesiątkę. Nie dość, że pomogła koncernowi przetrwać Wielki Kryzys (mało kto chciał wtedy kupować droższe samochody), to jeszcze z powodzeniem walczyła z Chevroletem i Fordem.
Problemy Plymouth zaczęły się w latach 60. Marka zmagała się z dużymi kłopotami finansowymi i utratą klientów. Parę razy Plymouthowi udało się powrócić do gry, ale już nigdy nie odzyskał świetności z pierwszych lat istnienia. Jeszcze poważniejszy kryzys dopadł Amerykanów w latach 90. Tym razem marki nie udało się uratować i Chrysler zdecydował o likwidacji Plymoutha w 2001 roku.
Logo Plymouth
fot. Plymouth
fot. Plymouth | Plymouth Belvedere z 1956
fot. Plymouth | Plymouth Acclaim z 1989
Marka: Saturn
Powołanie do życia Saturna w 1985 roku było odpowiedzią na sukcesy, jakie święciły na amerykańskim rynku importowane, niemieckie i japońskie samochody. Zarząd General Motors postanowił zawalczyć o klienta nową marką, która skupiłaby się na produkcji ciekawych, niezbyt dużych samochodów. Jako pierwsze do walki posłano modele Saturn SC i Saturn SL. Saturn miał być "marką inną niż wszystkie".
Wyniki sprzedaży były całkiem niezłe, ale nigdy nie zbliżyły się do odważnych założeń. Co więcej, bardzo często Saturny musiały konkurować nie tylko z Toyotami i niemieckimi samochodami, ale także ze swoim rodzeństwem z innych marek GM. Nie pomogła też recesja z lat 90 i ostatni kryzys finansowy... W 2009 roku General Motors podjął smutną decyzję o likwidacji marki, a w 2010 definitywnie zamknięto wszystkie salony. Saturn nigdy nie spełnił pokładanych w nim nadziei i okazał się finansową klapą koncernu.
Logo Saturn
fot. Saturn | Saturn Aura z 2006
fot. Saturn | Skądś znamy ten samochód? To Astra, ale ze znaczkiem Saturna
fot. Saturn | Saturn S z 2001
Marka: Eagle
Eagle powstał w 1987 roku po przejęciu przez Chryslera koncernu American Motors Corporation. Firma przetrwała na rynku tylko 10 lat, ponieważ ze względu na bardzo niezadowalającą sprzedaż Chrysler zdecydował się na wycofanie Eagle ze swojej oferty. Przez 10 lat pod tą marką na drogi wyjechały modele: Wagon, Medallion, Premier, Vista, Summit, Talon, 2000GTX oraz Vision. Największą sympatią kierowców cieszył się Eagle Vision. Z kolei sportowy model Eagle Talon znalazł 115 000 klientów przez 8 lat produkcji.
Logo Eagle
fot. Eagle | Eagle Summit z 1993
Marka: GEO
GEO było krótkim eksperymentem (1989 - 1997) koncernu General Motors w segmencie małych samochodów. Nowy oddział Chevroleta współpracował z wieloma producentami - przykładowo Geo Metro skonstruowano na bazie Suzuki Swift, Prizm to Toyota Sprinter, modele Spectrum i Storm powstały we współpracy z Isuzu, a uterenowiony Tracker bazował na Suzuki Sidekick.
Logo GEO
fot. Geo | GEO Metro
fot. Geo | Geo Storm z 1991
Marka: Hummer
Hummer (nawiązanie do wojskowego Hum-Vee) został powołany do życia w 1992 roku. Amerykanie wiedzieli jak zrobić zamieszanie wokół premiery - pierwszy opancerzony model H1 trafił do Arnolda Schwarzeneggera. W 1999 roku marka trafiła pod skrzydła General Motors, a oferta powiększyła się o model H2, który szybko został zastąpiony przez H3. W planach był też mały model H4, ale kariera cywilnego Hum-Vee zakończyła się w 2010 roku. Jednak likwidacja marki nie jest ostateczna i raz za razem słyszymy, że General Motors rozważa powrót Hummerów na linie produkcyjne.
Logo Hummer
fot. Hummer | Hummer H3
fot. Hummer | Hummer H2
Marka: Rover
Rover to jedna z najbardziej zasłużonych marek w historii brytyjskiej motoryzacji. Firma powstała w Coventry w 1878 roku i zaczynała od produkcji rowerów (to właśnie Roverowi zawdzięczamy rozpowszechnienie roweru w takiej postaci jaką dzisiaj znamy). Później Rover przerzucił się na motocykle i samochody. Charakterystyczne logo z drakkarem wikingów pojawiło się na pierwszych samochodach w 1904 roku. Do 1967 roku Rover działał na własną rękę, został wtedy kupiony przez inne brytyjskie przedsiębiorstwo, Leyland Motor Corporation. Firma przez wiele lat zmagała się z poważnymi problemami finansowymi. Ostatecznie upadła w 2005 roku. Aktualnie prawa do marki należą do Tata Motors
fot. Rover | Rover SD1 z 1979
fot. Rover | Rover 75 z 1998
fot. Rover | Rover P4 z 1959
Marka: Reliant
Drugie brytyjskie przedsiębiorstwo, o którym postanowiliśmy Wam przypomnieć to Reliant. Marka powstała w 1935, a upadła w 2002. Jednym z najbardziej znanych samochodów jest mały, trójkołowy Robin, który często stawał się pośmiewiskiem ze względu na skłonność do wywrotek.
fot. Reliant | Reliant Scimitar z 1980
fot. Reliant | Reliant Kitten z 1976
fot. Reliant | Reliant Robin
Marka: Autobianchi
Słoneczna Italia również musiała pożegnać się z paroma markami samochodów. Zaczynamy od mało znanego Autobianchi. Firma powstała w 1955, jako owoc współpracy trzech firm: Fiata, Pirelli i Bianchi. Samochody bazowały oczywiście na Fiatach. W latach 80 Autobianchi stało się częścią Lancii - we Włoszech marka jeszcze żyła, za to za granicą jej auta sprzedawano już jako Lancie. Ostateczną decyzję o pożegnaniu się z Autobianchi Fiat podjął w 1996 roku.
Logo Autobianchi
fot. Autobianchi | Autobianchi A112 z 1979 (Abarth)
Marka: De Tomaso
Włochy to ojczyzna wielu wspaniałych producentów samochodów sportowych. Od razu przychodzi nam na myśl Ferrari, Alfa, Lamborghini, Lancia czy Pagani. A co powiecie na De Tomaso? Firma z Modeny wypuściła na rynek kilka ciekawych modeli - Vallelunga, Mangusta oraz Pantera. Niestety w 2004 roku zdecydowano o zawieszeniu działalności. Jednak wokół marki wciąż wiele się dzieje i możliwe, że nowy właściciel postanowi ją niedługo wskrzesić... Aktualnie najbliżej tego są Chińczycy z Ideal TeamVenture.
fot. De Tomaso
fot. De Tomaso | De Tomaso Pantera z 1970
fot. De Tomaso | De Tomaso Guara z 1994
Logo De Tomaso
Marka: Innocenti
Innocenti było jednym z większych graczy włoskiego, przedwojennego przemysłu. Po II wojnie zajęto się produkcją skuterów, a w 1959 roku po osiągnięciu porozumienia z British Motor Corporation na drogi zaczęły wyjeżdżać pierwsze auta Innocenti (m.in. zaadoptowane przez Włochów Mini). Marka szybko straciła niezależność - w 1972 sprzedano Hindusom dział zajmujący się skuterami, a rok później całą firmę przejął Leyland. Po wielu kłopotach finansowych ostateczny upadek nastąpił w 1990 roku. Innocenti zostało przejęte przez Fiata, który dokonał kompletnej reorganizacji struktur, wchłonął fabryki i inżynierów do siebie, a samą markę Innocenti uśmiercił.
fot. Innocenti | Innocenti Mini z 1974
fot. Innocenti | Innocenti Mini z 1965
Logo Innocenti
Marka: Wartburg
Pierwszy samochód pod marką Wartburg zaprezentowano podczas Tragów Lipskich w 1956 roku. Skąd nazwa Wartburg? Od zabytkowego zamku, który znajdował się niedaleko fabryki. Konstrukcyjnie i technicznie Wartburg bazował na IFA F9. Pierwszy wykorzystany silnik to motor o pojemności 0,9 litra i mocy 37 KM. Z biegiem lat w zakładach w Eisenach powstawały kolejne modele Wartburga. Ostatni wyjechał na niemieckie drogi w 1991 roku. Fabryka pracuje dalej - trafiła do General Motors i produkowane są w niej Ople.
fot. Wartburg | Wartburg 353
fot. Wartburg | Wartburg 311
Marka: Trabant
Pierwsze Trabanty pojawiły się w komunistycznych Niemczech w 1957 roku, a ostatnie modele z rodziny Trabanta wyjeżdżały z zakładów w Zwickau jeszcze w 1991 roku. Bezpośrednim poprzednikiem Trabanta był mały samochód osobowy AWZ P70. Podobnie jak w pierwowzorze, w Trabantach również wykorzystywano poszycie z duroplastu (tworzywo sztuczne). Pod maską pracował dwusuwowy silnik o pojemności 500 cm3 i mocy 18 KM. Dzięki Trabantowi NRD było najbardziej zmotoryzowanym krajem po wschodniej stronie żelaznej kurtyny. Zakłady z Zwickau opuściło ponad 3 miliony samochodów, a większość pozostała w ojczyźnie.
Logo Trabanta
fot. Trabant | Trabant 600 z 1962
fot. Trabant | Trabant 601 z 1963
Marka: Wiesmann
Wiesmann powstał całkiem niedawno, bo w 1985 roku. Ich pierwszym autem był sportowy roadster zaprezentowany w 1988. Od samego początku Wiesmanny technicznie bazowały na BMW. Motto marki? "Trzyma się drogi, jak gekon ściany" - stąd charakterystyczne logo. Niestety ostatni kryzys w motoryzacji zmiótł Wiesmanna i zmusił go do ogłoszenia bankructwa. Na szczęście, wiele większych firm interesuje się małym producentem roadsterów i możemy się spodziewać, że w zakładach braci Wiesmann (Martina i Friedhelma) niedługo znowu ruszy produkcja seryjna.
Wiesmann GT MF4-CS
Wiesmann MF5 Roadster
Marka: Maybach
Maybach niby istnieje... ale tak naprawdę prawdziwych Maybachów już nie ma. Marka znikała z rynku już dwukrotnie - pierwszy raz fabryki zamarły po wojnie (nowy właściciel, Daimler, wznowił produkcję seryjną dopiero w 2002), a także po ostatnich niepowodzeniach rynkowych modeli 57 i 62. Maybach powrócił znowu, ale już jako Mercedes-Maybach, najlepiej wyposażona klasa S, a nie producent oddzielnych, samodzielnych limuzyn.
fot. Daimler
fot. Maybach | Maybach DS8 Zeppelin
fot. Maybach | Maybach 57
Marka: Glas
Jednym z ciekawszych niemieckich producentów, którzy zniknęli w mrokach historii jest Glas. Motoryzacyjną działalność Glas zaczynał w 1951 roku od produkcji skuterów. W 1955 wypuszczono malucha, który zmotoryzował Niemcy - Goggomobila. Później nadszedł czas większych samochodów. Jeden model ochrzczono nawet mianem Glaserati. W 1966 roku Glas został wchłonięty przez większego bawarskiego brata, BMW.
Glas 2600 V8
Glas 1300 GT
Marka: FSO
Tutaj trafił się także rodzynek z Polski... FSO, Fabryka Samochodów Osobowych odpowiada za parę aut, które w naszym kraju są bardzo ciepło wspominane.
fot. FSO | FSO Polonez
fot. FSO | FSO Warszawa
fot. FSO | FSO Syrena
Marka: Tatra
Nie samą Skodą żyli Czesi. Przedsiębiorstwo Tatra powstało już w 1850 roku, jako wytwórca bryczek konnych. W producenta samochodów czeska marka przeistoczyła się w 1897 roku. Definitywne zakończenie produkcji samochodów miało miejsce w 1999 roku. Jednak marka Tatra wciąż istnieje w segmencie ciężarówek.
fot. Tatra | Tatra T700 z 1996
fot. Tatra | Tatra T613 z 1974
Marka: Zastava
Zastava pochodzi z Serbii i została założona w 1953 roku. Jakie było pierwsza auto, które powstało w jugosłowiańskich zakładach? Willys Jeep na amerykańskiej licencji. Później Serbowie związali się Fiatem. Historia marki kończy się w 2008 roku, kiedy Zastava definitywnie znika, a na rynku pojawia się Fiat Automobil Srbija.
fot. Zastava | Zastava 1100 z 1976
Marka: Aro
Pierwsze samochody rumuńskiej marki Aro zaczęły wyjeżdżać na drogi w 1957 - był to IMS 57, czyli GAZ-69. W 2003 roku Aro znalazło inwestora z USA, ale jak się okazało zabrakło jej szczęścia. Amerykanie nie wywiązali się ze swoich zobowiązań, a Rumuni byli zmuszeni ogłosić bankructwo. Marka upadła w 2006 roku.
fot. Aro | Aro 10 z 1980
fot. Aro | Aro 10
Marka: Moskwicz
Zakłady motoryzacyjne Moskwicz powstały już w 1930 roku. Początkowo w Moskwie zajmowano się montażem samochodów marek Ford i GAZ. Pierwszym samochodem, który był od początku do końca produkowany w moskiewskich zakładach był KIM 10 (na bazie Forda Perfect), który wyjechał na drogi w 1940 roku. Oczywiście na czas II wojny światowej fabryka przestawiła się na produkcję wojskową. Pierwszy samochód pod nazwą Moskwicz zaprezentowano chwilę po wojnie - był to model 400 (wierna kopia Opla Kadetta).
Jednymi z ostatnich samochodów rosyjskiej firmy był Moskwicz Aleko (kopia Simci 1308) oraz luksusowy Moskwicz Iwan Kalita. Ze względu na kryzys finansowy, brak popytu i fatalną sprzedaż linie produkcyjne Moskwicza ucichły w 2001 roku. Oficjalnie bankructwo Rosjanie ogłosili w 2006 roku. Zakłady udało się sprzedać koncernowi Renault, który rozpoczął w Moskwie produkcję modelu Logan.
fot. MAZ | Moskwicz 412
Marka: Daewoo
Daewoo to także marka, którą bardzo dobrze znamy. Wystarczy wymienić takie auta jak Lanos, Matiz, Nubira czy Espero. Niestety motoryzacyjnego działu Daewoo już nie ma. Firma upadła wraz z całym koncernem, ale szybko trafiła pod skrzydła Chevroleta (GM). Daewoo definitywnie zniknęło z rynku w 2011 i zostało zastąpione przez GM Korea.
fot. Daewoo | Daewoo Matiz
fot. Daewoo | Daewoo Lanos
Marka: Saab
Saab ostatnimi czasy nie miał szczęścia. Firma która powstała w 1947 (dział lotniczy funkcjonuje od 1937) i kiedyś była liczącym się graczem na rynku popada w zapomnienie... Szwedzi zmagali się z olbrzymimi problemami i nie pomogło nawet wsparcie amerykańskiego molocha GM. Saab znalazł się na granicy bankructwa. W 2010 roku został kupiony przez Spyker Cars, a w 2012 znowu zmienił właściciela, tym razem na NEVS. Pogłoski o powrocie Saaba pojawiają się raz za razem, ale jak na razie szwedzkie fabryki milczą...
fot. Saab | Saab 9-3
fot. Saab | Saab 900 z 1993
fot. Saab | Saab 95 z 1969
Logo Saab
Marka: Alpine
Akurat w przypadku francuskiej marki Alpine mamy bardzo dobre informacje. Pogrzeb był tylko tymczasowy. Alpine wraca w pełni chwały już w przyszłym roku. Czy doczekamy się równie kultowych modeli jak te sprzed lat? Czas pokaże.
fot. Alpine | Alpine A110
fot. Alpine | Alpine A108
fot. Alpine | Alpine A610