W rozmowach na temat samochodów elektrycznych często padają pytania o możliwość naprawy akumulatora. Nawet jeśli akumulator trakcyjny w takim pojeździe ulegnie uszkodzeniu lub zacznie wykazywać symptomy zużycia, podejmowana jest jego naprawa. Tego rodzaju operacje przeprowadzane są przez ekspertów wysokich napięć w specjalistycznych centrach napraw. W takich miejscach pracują wykwalifikowani mechanicy, szkoleni w zakresie obsługi wysokonapięciowych akumulatorów.
Dzisiejsze "elektryki" zasilane są głównie akumulatorami litowo-jonowymi (Li-Ion) i to właśnie takie banki energii szeroko stosuje się na masową skalę. Co robi się z akumulatorami, gdy już się zużyją? Od ludzi rozmawiających na temat aut elektrycznych można zwykle usłyszeć, że nadają się tylko na śmietnik. W takim twierdzeniu na ma krzty prawdy. Z punktu widzenia ekologii oraz ekonomii, takie działanie oznaczałoby marnowanie cennych surowców i byłoby mocno nieekonomiczne. Co więc zrobi się zazwyczaj z akumulatorem?
Akumulatory się naprawia
Wzrost popularności samochodów elektrycznych wymaga pełnej gotowości sieci serwisowej do ich obsługi, naprawy po awarii czy też kolizji drogowej. Uszkodzony akumulator o wysokim napięciu można naprawić, a wyeksploatowany poddać regeneracji. W jaki sposób się to odbywa? Jeśli akumulator jest uszkodzony, dzięki modularnej budowie można wymienić część modułów, co oczywiście poprzedzone jest dokładną diagnozą każdego przypadku. To znacznie bardziej ekonomiczne niż wymiana całego akumulatora.
Przyczyn problemów może być wiele – awarii może ulec któryś z modułów, układ sterujący lub ogniwo akumulatora. Niezależnie od tego czy samochód uległ wypadkowi czy nie, specjaliści zawsze sprawdzają obudowę akumulatora pod kątem ewentualnych odkształceń i nieszczelności. Jeśli wykryte zostanie jakiekolwiek potencjalne zagrożenie, samochód lub wyjęty akumulator, jest najpierw umieszczany w tzw. strefie kwarantanny, gdzie jest izolowany i monitorowany. Dalsza procedura zależy od wyniku diagnostyki. Odkształcenia obudowy mogą występować w miejscach, w których nie ma wrażliwych części, zatem wgniecenie nie musi oznaczać problemu technicznego.
Wymiana modułów
Awarię pojedynczych ogniw w module akumulatorowym można łatwo wykryć: jeśli jedno ogniwo ulegnie awarii, pojemność modułu nadal wynosi kilkadziesiąt procent. Pozostałe sprawne ogniwa w module muszą jednak wtedy „pracować" ciężej. Powoduje to, że osiągają one wyższą temperaturę przy niższym napięciu. Pojedynczych ogniw akumulatora nie można wymienić, dlatego – jeśli uszkodzone jest ogniwo – wymienia się cały moduł. Baterie samochodów elektrycznych są zwykle złożone z kilku lub kilkunastu modułów – w zależności od pojemności.
Czy opłaca się wymieniać moduły w akumulatorach? Zdaniem specjalistów Grupy Volkswagen, zajmujących się naprawą akumulatorów trakcyjnych w Centrach Napraw Akumulatorów, jeśli akumulator ma wciąż co najmniej 70 procent wyjściowej pojemności, warto wymienić w nim jeden czy dwa moduły. Jeśli naprawa akumulatora traci sens, można go wykorzystać jako dawcę poszczególnych elementów do naprawy akumulatora w innym aucie.
Recykling i wielokrotny użytek surowców
Kiedy regeneracja akumulatora ekonomicznie się nie opłaca oraz nie można go wykorzystać w inny sposób, wówczas poddaje się go recyklingowi. Surowce odzyskane ze zużytych akumulatorów mają takie same właściwości jak nowe. Materiały z recyklingu mogą być wykorzystywane do produkcji nowych akumulatorów. I to nie tylko jeden raz, ale wielokrotnie.
W procesie recyklingu, obok aluminium, miedzi i tworzyw sztucznych, odzyskuje się przede wszystkim tzw. czarny proszek zawierający cenne surowce jak lit, nikiel, mangan, kobalt i grafit. Separacja i obróbka poszczególnych surowców za pomocą metod hydrometalurgicznych – z zastosowaniem wody i środków chemicznych – odbywa się w wyspecjalizowanych firmach.
