Policjant to policjant. Zawsze i prawie wszędzie. Ma zatem prawo zatrzymać samochód do kontroli drogowej bez względu na fakt czy ma na sobie mundur, czy nie. Oczywiście nie jest tak, że funkcjonariusz w ubraniu cywilnym otrzymuje te uprawnienia bezgranicznie. Przepisy wprowadzają pewne zasady w tym przypadku.
Czy policjant bez munduru może zatrzymać kierowcę do kontroli drogowej?
Podstawowa zasada jest taka, że "policjant nieumundurowany jest uprawniony do zatrzymania kierującego pojazdem wyłącznie na obszarze zabudowanym". Bardzo wyraźnie mówi o tym par. 2 ust. 2 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie kontroli ruchu. Oznacza to mniej więcej tyle, że:
- po minięciu znaku drogowego D-43 "koniec obszaru zabudowanego", policjant bez munduru może machać do was w nieskończoność. Nie macie obowiązku zatrzymywania pojazdu. Możecie się zatrzymać, ale wcale nie musicie. Nie ma znaczenia np. fakt, że policjant bez munduru stoi przy oznakowanym radiowozie.
- na obszarze zabudowanym policjant bez munduru może zatrzymać pojazd praktycznie w każdych warunkach – w nocy, w złych warunkach pogodowych czy na nieoświetlonej drodze. To nie ma znaczenia. Zatrzymać i tak się musicie.
- policjant bez munduru do zatrzymania w warunkach dostatecznej widoczności podaje sygnały tarczą do zatrzymywania pojazdów. W warunkach niedostatecznej widoczności – latarką ze światłem czerwonym albo tarczą do zatrzymywania pojazdów ze światłem odblaskowym lub światłem czerwonym. Mówi o tym par. 2 ust. 3 w/w rozporządzenia.
Obowiązki nieumundurowanego policjanta podczas kontroli drogowej
Policjant bez munduru podczas zatrzymywania pojazdów na drodze ma jednak większą ilość obowiązków. Bo musi nie tylko podać kierującemu stopień służbowy, imię i nazwisko, nazwę jednostki, w której jest zatrudniony oraz przyczynę zatrzymania. On musi także okazać legitymację służbową bez wezwania osoby kontrolowanej. To jego absolutny obowiązek (policjant w mundurze okazuje ją tylko na wezwanie). Przy czym kluczowy jest także sam sposób okazania tej legitymacji.
"Legitymację służbową okazuje się w sposób umożliwiający kontrolowanemu uczestnikowi ruchu odczytanie i zanotowanie danych pozwalających na identyfikację policjanta". Wyraźnie mówi o tym par. 4 ust. 2 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie kontroli ruchu. Mignięcie legitymacja przed oczami kierującego nie wchodzi zatem w grę. W przeciwnym razie policjant łamie swoje obowiązki i może podlegać odpowiedzialności służbowej.
Noc, nieoświetlona droga i policjant bez munduru. Kierowca musi się zatrzymać?
Wyobraźmy sobie taki scenariusz. Jest noc, nieoświetlona droga na obszarze zabudowanym i nagle przy drodze pojawia się postać, która macha do kierującego latarką. Osoba ta nie ma jednak na sobie munduru policyjnego. Czy kierowca w obawie o swoje życie może nie zatrzymać się do kontroli drogowej? Przesłanki są dość jasne, może zatem podjąć taką decyzję.
W takiej sytuacji powinien jednak wybrać na telefonie numer 112 i skontaktować się z jednostką policji. Musi opowiedzieć dyspozytorowi o sytuacji. Ten ustali, czy osobą zatrzymującą był naprawdę policjant. Jeżeli tak, umożliwi przeprowadzenie kontroli drogowej, a kierujący uniknie odpowiedzialności za niezatrzymanie i ucieczkę przed patrolem policji.
