Prawo o ruchu drogowym nakłada na kierowców obowiązek poruszania się możliwie blisko prawej krawędzi jezdni. Mówi o tym art. 16 ust 4. Oznacza to, że jeśli do dyspozycji kierowcy dostępnych jest kilka pasów, to powinien on poruszać się prawym, jeżeli jest taka możliwość. Zdarza się jednak, że kierowcy zapominają o tym obowiązku i zajmują inne pasy niż prawy, nawet jeśli ten jest wolny. W wielu sytuacji możemy ich wyprzedzić z prawej strony, ale nie nie we wszystkich.
Kiedy można wyprzedzać z prawej strony?
Czasami można spotkać się z opinią kierowców, że na autostradach i drogach ekspresowych można wyprzedzać tylko wtedy, gdy wyznaczone są trzy pasy w jednym kierunku. Jest to nieprawda, choć to przekonanie wynika z zapisu w prawie o ruchu drogowym, który mówi:
Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku.
Rzecz w tym, że przepis ten dotyczy jezdni dwukierunkowej - czyli takiej, na której ruch odbywa się w różnych kierunkach. Musi mieć co najmniej dwa pasy ruchu (oznaczone lub nieoznaczone), ale może mieć więcej. Taką jezdnię przedstawiono na poniższej grafice.
Prawo o ruchu drogowym dopuszcza wyprzedzanie z prawej strony w jeszcze jednej sytuacji - na jezdni jednokierunkowej z wyznaczonymi pasami ruchu. Autostrady zdefiniowane są jako drogi dwujezdniowe, a każda jezdnia jest jednokierunkowa. Podobnie sprawa wygląda na większości dróg ekspresowych, gdzie kierunki ruchu są rozdzielone. Z tego powodu dopuszczone jest na nich wyprzedzanie z prawej strony, nawet jeżeli wyznaczone są tylko dwa pasy w jednym kierunku.
Kiedy można wyprzedzić z prawej strony?
Podsumowując, wyprzedzanie z prawej strony jest możliwe na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu:
- na jezdni jednokierunkowej
- na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku.
Za wyprzedzanie pojazdu z niewłaściwej strony przysługuje mandat w wysokości 1000 zł oraz 3 punkty karne.
Mandaty za wyprzedzanie w 2023 r.
Bardzo wysokie mandaty przewidziano za przewinienia w okolicy zebr. Zdecydowanie najsurowszym mandatem związanym z wyprzedzaniem jest ten za wyprzedzanie innego pojazdu na lub bezpośrednio przed przejściem dla pieszych. Wynosi on aż 1500 zł. W przypadku kierowców-recydywistów może się podwoić do nawet 3000 zł. Jeśli podajemy dwie stawki, to ta druga obowiązuje właśnie w przypadku recydywy.
- Wyprzedzanie bez zachowania bezpiecznego odstępu od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu: 300 zł
- Zwiększanie prędkości przez kierującego pojazdem wyprzedzanym: 350 zł
- Niestosowanie się przez kierującego pojazdem wolnobieżnym, ciągnikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika do obowiązku zjechania jak najbardziej na prawo w celu ułatwienia wyprzedzenia: 100 zł
Naruszenie przez kierującego pojazdem mechanicznym zakazu wyprzedzania pojazdu:
- silnikowego przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia: 1000 zł/2000 zł
- silnikowego na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi: 1000 zł/2000 zł
- silnikowego na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany: 1000 zł/2000 zł
- uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym: 1000 zł/2000 zł
- na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany: 1000 zł/2000 zł
- na przejeździe kolejowym i bezpośrednio przed nim: 1000 zł/2000 zł
- przy przejeżdżaniu przez tory tramwajowe lub bezpośrednio przed nimi, z wyjątkiem skrzyżowania lub przejazdu tramwajowego, na którym ruch jest kierowany: 1000 zł/2000 zł
- określonego znakiem drogowym: 1000 zł/2000 zł
- Wyprzedzanie pojazdu z niewłaściwej strony: 1000 zł/2000 zł
