Podpisane aneksy dotyczą inwestycji realizowanych w ramach dwóch rządowych programów - Budowa Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.) oraz Budowy 100 obwodnic na lata 2020-2030. GDDKiA w samym sierpniu planuje podpisać kilkadziesiąt nowych aneksów z pozostałymi wykonawcami.
Inflacja i wojna w Ukrainie
Aneksy obejmują wynagrodzenie za prace wykonane po 24 lutego, czyli po rosyjskiej agresji na Ukrainę. Jest to związane nie tylko z rosnącą inflacją i wzrostem cen, ale także z utratą wykwalifikowanej kadry pracowniczej, która wróciła do domu bronić granic swojego państwa.
Podniesienie limitu waloryzacji będzie miało zastosowanie także w przypadku tych wykonawców, którzy podpisali umowy w ostatnim czasie, jak również składali oferty w 2021 roku i oczekują na wybór oferty najkorzystniejszej lub podpisanie umowy.
Lista wykonawców
GDDKiA w pierwszej kolejności podpisała aneksy z czterema największymi aktualnie wykonawcami - Budimexem, Strabagiem, Mirbudem i firmą Porr. W zeszłym tygodniu do tego grona dołączyło łącznie 18 wykonawców:
- Aldesa S6 Bobrowniki - Skórowo, S19 Krosno (Iskrzynia) - Miejsce Piastowe
- Eurovia - DK75 II etap łącznika brzeskiego
- Fabe Polska - S7 Miechów - Szczepanowice, DK73 Morawica - Wola Morawicka
- Infrakom Kościan - DK32 obwodnica Żodynia
- Mota Engil Central Europe - S19 Lublin - Lubartów
- Mostostal Warszawa - S74 i DK9 obw. Opatowa, DK9 łącznik płn. obw. Opatowa
- NDI - S6 obw. Słupska - Bobrowniki
- Polaqua - A2 Swory - Biała Podlaska (Cicibór), S19 dobudowa drugiej jezdni na obw. Kocka i Woli Skromowskiej, S61 Podborze - Śniadowo
- Polbud Pomorze - S6 obw. Koszalina i Sianowa, - S6 rozbudowa węzła Sianów Zachód
- Polimex Infrastruktura - DK15 obw. Koźmina Wielkopolskiego
- Polimex Mostostal - DK72 obw. Grzymiszewa
- Roverpol - DK13 obw. Gryfina
- Unibep - S19 Ploski - Haćki, DK66 obw. Bielska Podlaskiego
- Warbud - S17 Warszawa Wschód (Zakręt) - Lubelska
Jak działa mechanizm waloryzacji?
Na ostateczną wysokość kontraktu wpływają ceny produkcyjne paliwa, cementu, asfaltu, stali, kruszywa oraz średnie wynagrodzenia pracowników branży (wszystkie z ustalonymi stałymi wagami). Dodatkowo pod uwagę brany jest indeks zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych - wskaźnik inflacyjny (CPI), który odzwierciedla pozostałe elementy cenotwórcze, które nie zostały wyodrębnione w „koszyku" (np. produkty spożywcze, usługi edukacyjne, usługi hotelowe).
Jak tłumaczy GDDKiA - "Mechanizm waloryzacyjny oparty o „koszyk" na bieżąco reaguje na zmiany poszczególnych cen głównych elementów cenotwórczych. Tym samym wzrosty czy spadki cen jednego rodzaju asortymentu w danym okresie często bilansowane są spadkami, czy wzrostami innych elementów".
W przypadku projektów realizowanych w systemie "Projektuj i buduj" waloryzacja następuje od wystawienia pierwszego Przejściowego Świadectwa Płatności (PŚP), wystawionego po upływie 12 miesięcy od daty rozpoczęcia prac, czyli jeszcze na etapie projektowania.
Inaczej ma się to w przypadku systemu "Buduj" - waloryzacja rozpoczyna się od pierwszego PŚP za roboty, czyli de facto od razu.
W zależności od aktualnej sytuacji gospodarczej i rynkowej wskaźnik waloryzacyjny może przyjmować wartości dodatnie jak i ujemne, co może skutkować zwiększeniem wynagrodzenia wykonawcy, jak również jego zmniejszeniem.
Jednym z głównych założeń mechanizmu waloryzacyjnego jest równy podział ryzyka (w stosunku 50/50) związanego ze wzrostem kosztów realizacji kontraktów pomiędzy wykonawcę a zleceniodawcę, w tym przypadku GDDKiA. Przyjęto, że 50 proc. wartości kontraktu podlega waloryzacji. Takie podejście ma zapobiec niekontrolowanemu i nieograniczonemu wzrostowi kosztów inwestycji drogowych.
Odpowiedzialność po stronie wykonawców
GDDKiA podkreśla, że żadne rozwiązania, w tym mechanizm waloryzacji, nie zwalniają wykonawców z analizy ryzyka i rzetelnej wyceny ofert. Tylko należyta wycena usług gwarantuje stabilną realizację danego kontraktu. Dzięki niej wszystkie prace prowadzone przy inwestycjach zostaną wykonane terminowo i z zachowaniem odpowiedniej jakości.
Warto też zwrócić uwagę, że dostępnym zabezpieczeniem przed wzrostem np. kosztów paliw, jest również hedging. Są to ni mniej, ni więcej tylko średnio i długoterminowe kontrakty, które są zawierane w formule stałych cen. Redukują one ryzyko potencjalnych strat związanych z inwestycją. Wiele przedsiębiorstw, również tych realizujących relatywnie niewielkie kontrakty na drogach krajowych, korzysta obecnie z tego typu zabezpieczeń.
