NIK znalazła winnych wypadków w Polsce. "Megainformacja" to kubeł zimnej wody wylany nie tylko na kierowców

Brak spójnego i kompleksowego systemu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego, rozproszenie odpowiedzialności za stan bezpieczeństwa ruchu, niska skuteczność egzekwowania prawa, stanowiący szczególny problem nietrzeźwi kierowcy, niewystarczająca jakość dróg - zwłaszcza niższej kategorii czy też niezadowalający poziom szkolenia kierowców to - obok niebezpiecznych zachowań kierowców - główne przyczyny dużej liczby wypadków drogowych

- czytamy w podsumowaniu raportu NIK.

Raport NIK na temat bezpieczeństwa na drogach

Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Unii Europejskiej pod względem bezpieczeństwa. W ciągu ostatnich 10 lat (2010-2020) rocznie ginęło w Polsce średnio ponad 3,2 tys. osób (około 8 każdego dnia). W samym tylko 2019 r. ponad 37 tys. osób zostało rannych, a straty spowodowane wypadkami szacowane są na ponad 56 mld zł rocznie.

Pierwszą tzw. megainformację podsumowującą kontrole bezpieczeństwa ruchu drogowego Najwyższa Izba Kontroli przygotowała w latach 2013-2014. Powodem były alarmujące statystyki – od 2004 r. do 2013 r. na drogach zginęło ponad 47 tys. osób, a znacznie ponad pół miliona zostało rannych. Wówczas kontrolą objęto najważniejsze podmioty odpowiedzialne za szeroko rozumiane bezpieczeństwo.

Czytaj także:

NIK sprawdziła stan mostów. Wnioski? Niektóre mosty lepiej omijać

Od tego czasu bezpieczeństwo ruchu stało się bardzo istotnym elementem wielu kontroli NIK. Do ponownego systemowego zajęcia się tematem skłoniły Izbę m.in. wyniki analizy danych za lata 2015-2019, które nie wskazywały, aby nastąpiła istotna poprawa bezpieczeństwa zarówno w ujęciu krajowym, jak i w odniesieniu do innych państw europejskich. W okresie tym spadła liczba wypadków drogowych oraz ofiar ciężkich (o 5,1 proc.) i lekkich (o 13,1 proc.), natomiast znacznie wzrosła (o 25,5 proc.) liczba kolizji drogowych. Liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych kształtowała się na zbliżonym poziomie (w 2015 r. – 2 938, natomiast w 2019 r. – 2 909). W 2020 r. nastąpił spadek liczby wypadków o ponad 22 proc. w stosunku do 2019 r. Zginęło w nich 2 491 osób, a ranne zostały 26 436 osoby (odpowiednio 14,4 proc. i 25,4 proc. mniej w stosunku do 2019 r.).

Główną przyczyną tego stanu rzeczy była sytuacja związana ze stanem epidemii i ograniczeniami w przemieszczaniu się, która spowodowała, że ruch na drogach w 2020 r. był znacząco niższy niż w latach ubiegłych, a nie systemowa poprawa stanu bezpieczeństwa na drogach. Należy przy tym zauważyć, że pomimo znacznego spadku liczby zdarzeń drogowych, wzrósł wskaźnik osób zabitych na 100 wypadków (z 9,6 w 2019 r. do 10,58 w 2020 r.), a Polska wciąż pozostaje w czołówce państw europejskich, w których na skutek wypadków drogowych ginie najwięcej osób.

Przyczyny wypadków na polskich drogach zdaniem NIK

NIK wymienia wielu winnych takiego stanu rzeczy. Nieskuteczna walka z pijanymi kierowcami, niezadowalająca liczba policyjnych kontroli, zły stan polskich dróg, nieodpowiednie procedury szkolenia kierowców, nieskuteczne egzekwowanie nałożonych kar - to tylko część z nich. NIK podaje konkretne liczby na poparcie swoich tez. Wystarczy spojrzeć na odsetek przedawnionych spraw związanych z mandatami z fotoradarów.

W wyniku przeprowadzonych kontroli NIK wniosła do Rady Ministrów o:

1. Powołanie na drodze ustawowej instytucji, która byłaby odpowiedzialna za realizację całościowej polityki państwa w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.
2. Zapewnienie stabilnego finansowania zadań w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.
3. Budowę systemu planowania działań mających na celu wzmacnianie bezpieczeństwa ruchu drogowego i analizy efektów podejmowanych w tym celu działań.
4. Rozważenie wprowadzenia zmian w przepisach prawa poprzez:
   - zmianę trybu nakładania mandatów za przekroczenie prędkości;
   - doprowadzenie do możliwości skutecznego karania cudzoziemców dopuszczających się naruszeń przepisów ruchu drogowego;
   - uporządkowanie przepisów prawa dot. oznakowania na drogach;
   - wprowadzenia zmian w zakresie automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym (np. puste fotoradary, wykorzystywanie inteligentnych systemów transportowych).
5. Dalszą rozbudowę oraz modernizację infrastruktury, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.
6. Sprawowanie skutecznego nadzoru nad kwestiami związanymi ze stanem technicznym pojazdów.
7. Zwiększenie skuteczności systemu nadawania uprawnień do kierowania pojazdami.
8. Kontynuację działań w zakresie zwiększenia skuteczności działania służb ratowniczych.
9. Promocję właściwych zachowań wśród uczestników ruchu drogowego.

Pełna treść raportu znajduje się na stronach NIK.