Nad dwoma odcinkami dróg ekspresowych, S3 pomiędzy Szczecinem a Gorzowem oraz S8 pomiędzy węzłami Wieluń a Złoczewem, od kilku lat można zauważyć specjalne bramownice nad drogą oraz gęste siatki w miejscu ekranów akustycznych. Te z pozoru dziwaczne rozwiązania pełnią ważną funkcję dla okolicznych mieszkańców. Tym razem jednak nie chodzi o ludzi, a o nietoperze.
Historia dziwnych kratownic i siatek na polskich drogach
Polska była pionierem, który pochylił się poważnie nad problemem nietoperzy ginących na drogach. Specjalne kratownice pojawiły się przy polskich drogach szybkiego ruchu już w latach 2010 i 2013. Co prawda wcześniej podobne rozwiązania były testowane już w Anglii, ale tam bramę zbudowano nad zwykłą drogą, a nie nad wielopasmową trasą szybkiego ruchu.
Nietoperze i ich zachowania
Warto przypomnieć, że wszystkie gatunki nietoperzy w Polsce są objęte ochroną. Spośród 25 gatunków aż dziewięć znajduje się na "Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce". Program ochrony nietoperzy zakłada nie tylko ochronę miejsc ich rozrodu, hibernacji i żerowania, lecz także konieczne jest zabezpieczenie tras przelotu na żerowiska oraz tras migracji z siedlisk letnich do miejsc hibernacji.
Nietoperze pokonują bardzo długie odcinki. W nocy korzystają z żerowisk oddalonych od siebie nawet o kilkanaście kilometrów. Ich trasy przelotu prowadzą wzdłuż charakterystycznych elementów krajobrazu, takich jak rowy, cieki wodne, aleje drzew. Bardzo często przemieszczają się też wzdłuż ściany lasu, linii telefonicznych lub linii wysokiego napięcia.
Bramownice działały, ale nie do końca
Monitoring pierwszych bramownic pokazał, że faktycznie działają, ale nie są w pełni wykorzystywane w przez nietoperze. Wnioski z badań posłużyły do stworzenia kolejnych rozwiązań. Kilka lat później, przy drogach, pojawiły się charakterystyczne siatki ochronne. Można je spotkać na przykład przy trasie S3 na wysokości Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, czy też wzdłuż S6 pomiędzy Kiełpinem a Kołobrzegiem. Siatki zwykle pojawiają się w miejscach przecięcia okazałych alei drzew stanowiących trasy przelotów nietoperzy podczas żerowania. W celu ochrony nietoperzy zaczęto też sadzić drzewa wzdłuż budowanych dróg. Celem tych rozwiązań jest podniesienie toru lotu nietoperzy.
Konstrukcja bramownic i siatek dla nietoperzy
Drogowe przejścia dla nietoperzy to tak naprawdę bramownice w kształcie litery "Y". Ich potężne ramiona zostały wypełnione siatką o oczkach nie większych niż pięć na pięć centymetrów. Aby zapobiec dostaniu się nietoperzy pod konstrukcję, siatkę zamontowano również przy jej podporach. Rozpiętość takiego przejścia wynosi od 50 do 100 m.
Z kolei siatka rozpinana wzdłuż drogi jest wykonana w formie plecionki z pasków o szerokości co najmniej pół cm i wymiarze oczek pięć na pięć cm. Jej wysokość to cztery-pięć m, a długość w zależności od potrzeb najczęściej oscyluje w granicach około 100 metrów.
Źródło: GDDKiA
