Prawo jazdy - liczby, cyfry i kody
Na odwrocie dokumentu znajdziemy wiele liter, a czasem możemy tam dostrzec mało mówiące na pierwszy rzut oka liczbowe kody. Te drugie to oznaczenie kodów i subkodów, które określają ograniczenia w korzystaniu z uprawnień znajdziemy na naszym prawie jazdy w rubryce nr 12. Symbole ograniczeń w prawie jazdy obejmują najczęściej problemy ze wzrokiem kierowcy, ale także ze słuchem, konieczność korzystania z protez czy wszelkiego rodzaju wymagane modyfikacje samochodu (np. sprzęgła, skrzyni biegów, hamulców, układu kierowniczego czy lusterek), a także wiele innych. Niektóre wyższe numery oznaczają uprawnienia kierowcy. I tak kod 95 mają zawodowi kierowcy samochodów ciężarowych. To potwierdzenie posiadania świadectwa kwalifikacji zawodowej. Więcej pisaliśmy o tym w tym miejscu:
Rozszyfrujemy kategorie prawa jazdy
Litery i cyfry po lewej stronie, zajmującej praktycznie cały tył dokumentu, tabeli to kategorie prawa jazdy. Przy każdym symbolu widzimy mały piktogram, objaśniający mniej więcej o jakie pojazdy chodzi. To rubryka nr 9. Rubryka 10 to data, kiedy otrzymaliście uprawnienia na daną kategorię, a nr 11, kiedy te wygasną.
Ta data jest szczególnie ważna. Trzeba pamiętać, że w Polsce nie ma już wydawanych bezterminowych praw jazdy. Każdy kierowca będzie miał tam coś wpisane. Kiedy czas waszych uprawnień się skończy, to musicie odnowić dokument. Ważne: nie musicie więc ponownie podchodzić do egzaminów. Obowiązkiem jest wymiana dokumentu i przeprowadzenie badania lekarskiego. Wasze uprawnienia zostaną przedłużone o kolejne ileś tam lat. Ile? O tym decyduje lekarz. Aktualnie najdłuższy okres, przez który ważne jest prawo jazdy to 15 lat. W razie wykrycia przez lekarza problemów ze zdrowiem ważność prawa jazdy może być krótsza. Wymiana prawa jazdy będzie dotyczyć także kierowców z bezterminowym prawkiem (w latach 2028-2033), u nich także po tej operacji pojawi się data w rubryce 11. Oczywiście tutaj również podchodzenie do egzaminu nie będzie konieczne.
Kategoria B. Większość kierowców ma właśnie taką. Czym można jeździć?
Posiadacz prawa jazdy kategorii B może jeździć samochodami osobowymi lub małymi dostawczymi o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 3,5 tony. To kluczowy parametr, dlatego trzeba go wyjaśnić. Dopuszczalną masę całkowitą pojazdu określono w ustawie Prawo o ruchu drogowym. DMC oznacza łączną masę pojazdu lub zespołu pojazdów wraz z masą ładunku i osobami podróżującymi deklarowaną jako dopuszczalną na drodze procesu homologacyjnego. Znajdziecie ją w dowodzie rejestracyjnym swojego samochodu w rubryce "F".
Powszechnie uważa się, że kategoria B równa się samochód osobowy i większość z nas uważa, że z podstawowym prawem jazdy możemy jeździć "zwykłymi" autami. Warto jednak zwrócić uwagę, że DMC na poziomie 3,5 t to naprawdę sporo i nie zawęża naszych uprawnień do klasycznych osobówek. Na kategorii B możemy jeździć:
- Małymi dostawczakami.
- Pikapami. Nie tylko tymi znanymi z europejskich ulic.
- Małymi busami i największymi vanami. Ważne, żeby mieściły się nie tylko w DMC, lecz także mogły na pokład zabrać nie więcej niż dziewięć osób z kierowcą.
- Kamperami.
Z prawem jazdy kategorii B możemy holować przyczepę pozbawioną hamulca najazdowego o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 750 kg - tutaj łączna masa zestawu nie może przekraczać 4,25 tony. Inaczej ma się rzecz z cięższymi przyczepami wyposażonymi w hamulec. W takim przypadku DMC zespołu pojazdów (auta oraz przyczepy) wynosi 3500 kilogramów.
Jakie jeszcze pojazdy można kierować z kategorią B? To m.in.:
- Motocykle do 125 cm3.
- Trójkołowce z homologacją L5e.
- Czterokołowce i quady.
- Ciągnik rolniczy.
- Pojazd wolnobieżny (na przykład walec)
A co to jest kategoria B+E?
Prawo jazdy kategorii B+E można zdobyć już w wieku 18 lat. Pozwala prowadzić:
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu z kategorii B i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony.
- Zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) i przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
Prawo jazdy kategorii A. Najważniejsze dla motocyklisty
Prawo jazdy kategorii A jest dozwolone dopiero od 24 roku życia. Pozwala jeździć każdym motocyklem, pojazdami kategorii AM, a także zespołami pojazdów ściśle określonych typów (AM, A1, A2). Można je zdobyć wcześniej (w wieku 20 lat), o ile mamy od do najmniej dwóch lat prawo jazdy A2. No właśnie... co oznaczają wcześniejsze kategorie A?
Prawo jazdy kategorii AM - wiek, pojazdy
Dozwolone od 14 roku życia i pozwala prowadzić:
- Motorower.
- Czterokołowiec lekki (na przykład mały quad).
- Zespół pojazdów – powyższe pojazdy połączone z przyczepą – tylko w Polsce.
Prawo jazdy kategorii A1 - wiek, pojazdy
W wieku 16 lat można na prawie jazdy kategorii A1 prowadzić:
- Motocykl o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg
- Motocykl trójkołowy o mocy do 15 kW
- Pojazdy z kategorii AM
- Zespół pojazdów – powyższe pojazdy połączone z przyczepą - tylko w Polsce.
Prawo jazdy kategorii A2 - wiek, pojazdy
Od 18 roku życia z uprawnieniami A2:
- Motocykl, który spełnia wszystkie poniższe warunki: moc do 35 kW, stosunek mocy do masy własnej do 0,2 kW/kg nie może on powstać w wyniku wprowadzenia zmian w pojeździe, którego moc przekracza dwukrotność mocy tego motocykla.
- Motocykl trójkołowy o mocy do 15 kW
- Pojazdy z kategorii AM
- Zespół pojazdów – powyższe pojazdy połączone z przyczepą – tylko w Polsce.
Prawo jazdy kategorii C - wiek, pojazdy
Przechodzimy do większych pojazdów. Prawo jazdy kategorii C można zyskać w wieku 21 lat i prowadzić:
- Pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t, z wyjątkiem autobus (na przykład duża ciężarówka).
- Zespół pojazdów – powyższy pojazd i lekka przyczepa (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg).
- Pojazd z kategorii AM.
- Ciągnik rolniczy – tylko w Polsce.
- Pojazd wolnobieżny (na przykład walec) – tylko w Polsce.
- Zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce.
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce.
Prawo jazdy kategorii C+E - wiek, pojazdy
Również w wieku 21 lat możemy poszerzyć kategorię C o C+E. Wtedy do listy pojazdów dopiszemy jeszcze:
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu z kategorii C i przyczepy.
- Zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
Prawo jazdy kategorii C1 - wiek, pojazdy
Trzy lata wcześniej, w wieku 18 lat, możemy zdobyć uprawnienia na prawo jazdy kategorii C1. I prowadzić:
- pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t do 7,5 t, z wyjątkiem autobus (na przykład mała ciężarówka)
- zespół pojazdów – powyższy pojazd i lekka przyczepa (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
- pojazd z kategorii AM
- ciągnik rolniczy – tylko w Polsce,
- pojazd wolnobieżny (na przykład walec) – tylko w Polsce
- zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
- zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
Prawo jazdy kategorii C1+E - wiek, pojazdy
Od 18 roku życia możemy z takimi uprawnieniami prowadzić:
- Zespół pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 12 ton, który składa się z: pojazdu, który ciągnie – pojazdy z kategorii C1, przyczepy (na przykład mała ciężarówka z przyczepą).
- Zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
Prawo jazdy kategorii D - wiek, pojazdy
Od 24. roku życia możemy w Polsce starać się o prawo jazdy kategorii D. Tutaj mówimy już o następujących pojazdach:
- Autobus.
- Zespół pojazdów złożony z autobusu oraz z lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg).
- Pojazd z kategorii AM.
- Ciągnik rolniczy – tylko w Polsce.
- Pojazd wolnobieżny (na przykład walec) – tylko w Polsce.
- Zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce.
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce.
Prawo jazdy kategorii D+E - wiek, pojazdy
Dla kategorii D również przewidziano odmianę D+E, którą można zdobyć w wieku 24 lat. Jakie pojazdy dodaje litera E?
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu z kategorii D i przyczepy.
- Zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
Prawo jazdy kategorii D1 - wiek, pojazdy
Kategoria D1 powstała z myślą o młodszych kierowcach i mniej wymagających pojazdach. Można ją zdobyć już w wieku 21 lat.
- Autobus przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu do 17 osób łącznie z kierowcą, o długości do 8 m
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu, o którym mowa powyżej, oraz z lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
- Pojazd z kategorii AM
- Ciągnik rolniczy – tylko w Polsce
- Pojazd wolnobieżny (na przykład walec) – tylko w Polsce
- Zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
Prawo jazdy kategorii D1+E - wiek, pojazdy
Jako rozszerzenie kategorii D1 prawo jazdy kategorii D1+E także możemy wyrobić w wieku 21 lat.
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu kategorii D1 i przyczepy.
- zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce.
Urbino 18 electric w Warszawie, jeden ze 130 autobusów elektrycznych zamówionych przez MZA w 'kontrakcie stulecia' Solaris Bus & Coach
Jest jeszcze litera T. Prawo jazdy kategorii T - wiek, pojazdy
W wieku 16 lat możemy zdobyć uprawnienia T, które przydadzą się zwłaszcza rolnikom.
- Ciągnik rolniczy.
- Pojazd wolnobieżny (na przykład walec).
- Zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep.
- Zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) i przyczepy lub. przyczep.
- Pojazd z kategorii AM.
Tramwaj - kiedy można zdobyć uprawnienia?
Uprawnienia na kierowanie tramwajami możemy zdobyć w wieku 21 lat.
Kiedy można rozpocząć kurs na prawo jazdy danej kategorii?
Można rozpocząć kurs i zdać egzamin na prawo jazdy dla określonej kategorii jeszcze zanim ukończy się wskazany powyżej wiek – jednak nie wcześniej niż trzy miesiące przed jego ukończeniem. Dlatego wniosek o prawo jazdy trzeba złożyć nie wcześniej niż trzy miesiące przed ukończeniem tego wieku.
Wypadek z udziałem tramwaju i rowerzysty na ul. Puławskiej Fot.Dariusz Borowicz/Agencja Wyborcza.pl
