Co to jest sprzęgło wiskotyczne? Czy należy spodziewać się kosztownych problemów po latach eksploatacji?

Od kilkunastu lat w wielu pojazdach montowane są sprzęgła wiskotyczne odpowiadające za rozdział siły napędowej między osiami.Spotkamy je również często przy wentylatorach chłodnicy. Jest to rozwiązanie tanie w produkcji, ale czy też w eksploatacji?

Producenci samochodów nieustannie pracują nad nowymi rozwiązaniami, ułatwiającymi codzienne użytkowanie pojazdu. Przez lata obecność napędu na cztery koła w aucie osobowym wiązała się z koniecznością stosowania kosztownego mechanizmu rozdzielającego moc między osie – np Torsen. Od kilkunastu lat masowo w SUV-ach, crossoverach i pojazdach z segmentu B, C i D montowane są sprzęgła wiskotyczne odpowiadające za rozdział siły napędowej między osiami. Co więcej, spotkamy je również często przy wentylatorach chłodnicy. Jest to rozwiązanie kompaktowych rozmiarów. Tanie w produkcji, ale czy też w eksploatacji?

By uratować kierowcę, wskoczył do jadącego samochodu. Zobacz, krótkie wideo:

Zobacz wideo

Czy warto zdecydować się na AWD?

Napęd na cztery koła bez wątpienia ma niebagatelny wpływ na trakcję samochodu, a zwłaszcza bezpieczeństwo podczas jazdy w wymagających warunkach atmosferycznych. Dzięki rozdziałowi mocy i momentu obrotowego na wszystkie koła, auto z łatwością wyjedzie z zaśnieżonego parkingu, pokona strome wzniesienie, czy stabilnie przejedzie zakręt.

Ceną za działanie 4x4 są nieco większe opory – podwyższone zużycie paliwa. Doskonałym rozwiązaniem dla pojazdów wykorzystywanych w codziennej eksploatacji jest możliwość uruchamiania napędu jedynie w określonych, trudnych sytuacjach. Przez pozostały okres moc trafia tylko na jedną oś, co pozwala na wymierne oszczędności w konsumpcji paliwa, a także naturalnym zużyciu elementów eksploatacyjnych.

Jak działa sprzęgło wiskotyczne?

Sprzęgło wiskotyczne jest jednym z tańszych rozwiązań stosowanych między innymi w centralnym mechanizmie różnicowym.

W aluminiowej, szczelnej obudowie przeważnie w kształcie walca, połączonej z wałem napędowym, umieszczony jest zespół płytek. Kolejny sprzęga wał przenoszący moment obrotowy na koła tylnej osi.

Cały mechanizm wypełniony jest płynem roboczym. Specjalnym olejem silikonowym, którego lepkość diametralnie zmienia się wraz ze wzrostem temperatury. Środek smarny dokładnie wypełnia szczeliny między zespołami płytek – w niskiej temperaturze pozwalając na swobodne obracanie się ich względem siebie, co oznacza brak przenoszenia napędu na oś tylną.

Sytuacja zmienia się, gdy zespoły płytek zaczynają poruszać się z różnymi prędkościami. Gdy jedna z osi traci przyczepność, olej błyskawicznie się nagrzewa, co prowadzi do wzrostu jego lepkości i tym samym uniemożliwienia ruchu płytek. Wówczas, ciecz staje się zbyt gęsta i lepka, aby pozwolić na swobodne obracanie się zespołów płytek względem siebie.

Oznacza to zesprzęglenie tych elementów i przekazanie części mocy oraz momentu obrotowego do tylnych kół. Gdy warunki wracają do normy, olej ponownie powraca do niższej temperatury rozłączając napęd. Szybkość działania sprzęgła wiskotycznego producenci regulują stosując różne ciśnienie, ilość i typ oleju sylikonowego.

Zastosowanie sprzęgła wiskotycznego w układzie chłodzenia

Sprzęgło wiskotycznie znalazło także zastosowanie w układzie chłodzenia, w odpowiednich momentach przekazując siłę napędową na wentylatory chłodnicy. Uszkodzenie sprzęgła w tym przypadku w krótkim czasie może zakończyć się szkodliwym przegrzaniem silnika, a nawet jego zatarciem. Podstawową czynnością kontrolną jest sprawdzanie odpowiedniego poziomu oleju we wnętrzu mechanizmu. Jeśli uzupełnienie oleju nie pomoże, specjalista zaleci wymianę lub regenerację sprzęgła.

Ile kosztuje regeneracja sprzęgła wiskotycznego?

Usterki sprzęgła wiskotycznego pracującego w układzie przeniesienia siły napędowej objawiają się głośną pracą mechanizmu. Słyszalne staje się charakterystyczne grzechotanie, czy brak rozłączania napędu na cztery koła w warunkach optymalnej przyczepności. W tym przypadku również powodem może okazać się zbyt mała ilość oleju bądź uszkodzenie mechaniczne. 

Specjaliści zgodnie zalecają, aby przy każdej wizycie serwisowej kontrolować stan sprzęgła wiskotycznego. Widoczne ślady uszkodzeń mechanicznych i wycieków powinny skłonić nas do wizyty u fachowca, który oceni rozmiar szkód.

Określony przez producenta poziom oleju i szczelność układu są kluczowymi warunkami, jakie musimy zapewnić, by cały mechanizm działał bezawaryjnie. W przeciwnym razie czeka nas regeneracja mechanizmu (koszt około 3-8 tysięcy złotych w zależności od stopnia zaawansowania układu) lub zakup nowego.

Równie szkodliwa okazuje się intensywna praca sprzęgła w czasie jazdy w grząskim terenie. Układ pracuje wówczas nieustannie, osiągając zbyt wysokie temperatury. Po osiągnięciu krytycznej wartości napęd się rozłącza. Powinien też wtedy wyświetlić się na ekranie komputera pokładowego komunikat dotyczący usterki. Może mu również wtórować ikonka Check Engine.

Na szczęście, wystarczy odczekać kilkanaście minut, by temperatura opadła i system zaczął prawidłowo funkcjonować. Warto wtedy wyłączyć silnik. Przy ponownym starcie nastąpi restart sterownika.

Napęd na cztery koła na każdą kieszeń

Zastosowanie sprzęgła wiskotycznego w układzie napędowym istotnie uprościło jego budowę i obniżyło finalną cenę. W codziennej eksploatacji mechanizm sprawuje się wystarczająco sprawnie, oferując lepszą trakcję w trudnych warunkach. Oczywiście, nie jest w pełni bezobsługowym rozwiązaniem.

Wbrew zapewnieniom producentów wymaga okresowej kontroli i wymiany oleju. Jego trwałość w wielu modelach popularnych marek przekracza 250-300 tysięcy kilometrów.

Ponadto, dzięki masowej produkcji i obniżonemu poziomu zaawansowania, spadły koszty montażu 4x4. AWD w autach z segmentu C i D wymaga zazwyczaj dopłaty w wysokości 4-6 tysięcy złotych. Wyraźnie wpływa na bezpieczeństwo i komfort eksploatacji, zatem jego obecność staje się uzasadniona.

Więcej o: