Znaczek na grillu to coś więcej niż logo czy kawałek plastiku. Kiedyś zresztą emblematy i statuetki były metalowe. Kryje się za nimi doświadczenie i tradycja, droga długa i pełna zawirowań, innym razem pisana na kartach historii motoryzacji całkiem świeżym tuszem. I jak to w życiu, poza wzlotami nie brakuje upadków. Niektóre modele wspomina się z uśmiechem, inne z trudem, a o niektórych lepiej w ogóle zapomnieć. Są wreszcie i takie auta, które poległy jeszcze na deskach projektantów lub prosto z wzorcowni trafiły do muzeum. To prototypy, które nigdy nie dostały szansy, żeby wyjechać na publiczną drogę.
Każdy z modeli buduje wizerunek marki i toruje drogę ku przyszłości. Z resztą rozprawiają się klienci i historia, która pieczętuje, że samochody japońskie określa się mianem niezawodnych, niemieckie mają opinię solidnych, a francuskie - komfortowych. "Przez przeszłość do przyszłości" okazuje się nie tylko hasłem reklamowym. Jak to było z tegorocznymi jubilatami? W kolejnych odcinkach przybliżymy historię Audi , Suzuki , Citroena , Bentleya , Mazdy , Infiniti i Lexusa . Pisaliśmy już o Lexusie , Infiniti i Maździe , dziś czas na Citroena . Francuzi świętują w tym roku 90-lecie wyprodukowania pierwszego samochodu osobowego.
***
Citroën
Co ma wspólnego Citroën z Polską? To na terytorium naszego kraju Andre Gustave Citroën (1878-1935) kupił patent na produkcję kół zębatych o uzębieniu daszkowym i zajął się ich wyrobem po powrocie do Paryża. Duże zapotrzebowanie na koła zębate w motoryzacji pozwoliło Citroënowi na rozwój firmy. Przekładnie Citroëna trafiały do wielu samochodów i innych maszyn, w tym do Titanica - największego statku z początku XX wieku. Charakterystyczne logo Citroëna - dwa szewrony - od początku związane jest z kołami zębatymi o daszkowym uzębieniu.
Pierwszy samochód marki Citroën pojawił się dopiero w 1919 roku. Torpedo A, bo tak go nazwano, dysponował 4-cylindrowym silnikiem o mocy 18 koni. W 1920 r. roczna produkcja wynosi ponad 12 tys. aut, a w 1921 r. już 20 tys. aut. To więcej niż rocznie produkowali razem Peugeot i Renault. Rosnącej produkcji sprzyjał system masowy, zapożyczony z fabryk Forda. Uruchomiono składy części zamiennych na terenie całego kraju, kredyty dla klientów i opiekę socjalną dla pracowników. W 1924 roku powstają pierwsze zagraniczne oddziały firmy w Belgii, Holandii, Niemczech, Szwajcarii, Danii oraz we Włoszech. Na eksport trafia 17 tys. samochodów. W połowie lat 20. liczba krajowych przedstawicielstw sprzedaży rośnie z początkowych 200 punktów do około 5 tysięcy. W 1928 roku dzienna produkcja we wszystkich fabrykach Citroena wynosi 1000 pojazdów, a rok później firma osiąga drugą pozycję na świecie.
Andre Citroën stawiał na pionierskie formy reklamy. Należały do nich m.in. tablice informacyjne, iluminacja na wieży Eiffla i produkcja zabawek. Podczas otwarcia siódmych targów motoryzacyjnych w Paryżu samolot nakreślił na niebie napis Citroën. W roku 1921 na obu modelach Citroena z tyłu zamontowano gąsienice w miejsce tradycyjnych kół. Takimi pojazdami na przełomie lat 1922 i 1923 oraz 1924 i 1925 odbyto ekspedycje przez Saharę, a w latach 1931-1932 przez kontynent azjatycki. Citroënów używało także polskie wojsko. Firma nie angażowała się w sport, ale w 1933 roku zorganizowała pokaz, w którym na dowód jakości jeden z modeli przejechał dystans 300 tysięcy kilometrów. Udało się tego dokonać w ciągu 133 dni i osiągnąć średnią prędkość 93 km/h.
Do dzisiaj marka Citroën słynie z innowacyjnych rozwiązań technicznych i przełomowych modeli. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej uznanie klientów zdobył Traction Avant - pierwszy na świecie samochód z przednim napędem. Model ten wytwarzano aż do 1957 roku i sprzedano w ilości 760 tys. egzemplarzy. Dwukrotnie francuska firma zmuszona była ratować się przed ogólnoświatowymi kryzysami finansowymi. W latach 30. pomocną dłoń wyciągnęła firma Michelin, a w 1974 roku Citroën połączył siły z Peugeotem. W między czasie firma współpracowała też z Maserati i Fiatem.
W 1936 roku dyrektor firmy Pierre Boulanger postawił przed konstruktorami zadanie zbudowania małego samochodu. Rzucił hasło "quatre roues sous un parapluie", czyli "cztery koła pod parasolem". W 1948 r. zaprezentowano 2CV - jedno z najbardziej kultowych aut w historii motoryzacji, choć i uważane za jedno z najbrzydszych. Mały Citroën miał zwijany dach z materiału, a pod maską 9-konny silnik typu bokser o pojemności 375 ccm. Produkcja "brzydkiego kaczątka" trwała aż do 1990 roku i łącznie wyniosła 3 872 583 egzemplarze.
Rok 1955 to premiera przełomowego modelu DS z hydropneumatycznym zawieszeniem, hamulcami tarczowymi z przodu, skrętnymi reflektorami i elektronicznym wtryskiem paliwa (od 1969 roku). Już pierwszego dnia prezentacji zebrano zamówienia na 12 tys. sztuk. Francuzi zwykli nazywać ten model Déesse, czyli Bogini. W 1957 r. do produkcji weszła tańsza wersja ID, a rok później ID Break, czyli popularne kombi. Pod koniec lat 50. auto wygrywa rajd Monte Carlo. Mimo wysokiej ceny produkcja DS'a rosła, a w rekordowym 1970 roku z taśmy zjechało ponad 103 tys. egzemplarzy. Do 1975 roku wyprodukowano łącznie 1 450 115 sztuk.
Inne warte uwagi to między innymi produkowany w latach 1961-1978 kompaktowy Citroën Ami (z francuskiego "przyjaciel"), który z taśmy zjechał w liczbie ponad 1,8 mln egzemplarzy. Miał on wypełniać lukę w ofercie firmy pomiędzy modelami 2CV i DS. Design całej trójki to dzieło Flaminio Bertoniego. Na bazie Ami 8 powstał Citroën M35 - coupé wyposażone w silnik Wankla i hydropneumatyczne zawieszenie. Produkcję jego nadwozia w w latach 1969-1971 powierzono firmie Heuliez.
Bezpośrednim protoplastą BX'a i późniejszej Xantii był model GS z hydropneumatycznym zawieszeniem. Zaprezentowano go w 1970 roku, a rok później zdobył prestiżowy tytuł Samochodu Roku. Odmiana GSA znana jest z deski rozdzielczej przywodzącej na myśl pulpit sterowniczy statku kosmicznego. Rok 1982 to debiut następcy - Citroëna BX, występującego jako hatchback i kombi. Także ten model otrzymał hydropneumatyczne zawieszenie. Duży udział w budowie jego nadwozia miały kompozyty, a w 1986 roku ulepszono zabezpieczenie antykorozyjne. Dostępne były również wersje GTi, w tym 160-konna z silnikiem 1.9 16V. "Setkę" osiągała w niecałe 8 s.
W latach 1970-1975 Citroën we współpracy z Maserati produkował model SM. Auto wyróżniał niski jak na tamte czasy współczynnik oporu powietrza 0,34, a pod maskę trafił 3-litrowy silnik o mocy 180 koni. Powstało także kilka egzemplarzy wersji kabriolet i limuzyna. Kolejna legenda to model CX, zaprezentowany w 1974 roku jako następca DS'a. Jego nazwa odnosiła się do aerodynamicznej karoserii. Rok po premierze CX zdobył tytuł Samochodu Roku i produkowany był aż do 1991 roku. Pod koniec lat 80. światło dzienne ujrzał następca, czyli XM, także wyróżniony prestiżowym tytułem Samochodu Roku. Flagowego Citroëna napędzał silnik V6 o pojemności 3 litrów i mocy 200 koni. Do dzisiaj XM uchodzi za symbol komfortu i model wyjątkowy, choć na kartach historii motoryzacji zapisał się także jako awaryjny, w czym niechlubny udział miała elektryka Boscha.
Citroën Xantia Citroën Xsara w wersji rajdowejW 1991 roku wprowadzono na rynek model Citroën ZX, pierwszy kompakt tej marki, a 3 lata później pojawiła się stylizowana przez Bertone Xantia i zastąpiła model BX. Wtedy też rozpoczęto produkcję Evasiona, pierwszego vana marki Citroën. Jego następcą jest model C8. W II połowie lat 90. zadebiutowały Saxo i bardzo udana Xsara - zastępując ZX-a. To zresztą jeden z najbardziej utytułowanych samochodów rajdowch świata. Sébastien Loeb Xsarą WRC w latach 2004-2006 zdobył tytuł Mistrza Świata, a zespół Citroën Total World Rally Team, za sprawą Xsary WRC w latach 2003-2005 zdobywał mistrzostwo wśród konstruktorów. W 1999 roku pojawiła się Xsara Picasso - minivan, który mimo prezentacji modelu C4 Picasso będzie nadal produkowany do 2010 roku.
Czy wiesz, że zawieszenie hydropneumatyczne nie ma tradycyjnego amortyzatora, ani sprężyny? Cechą charakterystyczną tego typu konstrukcji jest stały prześwit samochodu względem jezdni, bez względu na jego rzeczywiste obciążenie pasażerami i bagażem.
Pod koniec 2001 roku w miejscowości Aulnay-sous-Bois otwarto La Conservatoire - centrum mieszczące ponad 300 modeli Citroëna i sporą ilość pamiątek, odnoszących się bezpośrednio do historii marki. Początek XXI wieku to także debiut C5 , który zastąpił Xantię i przywrócił dawne nazewnictwo modeli francuskiej marki. Kolejny był mały C3, nawiązujący kształtami do legendarnego "kaczątka" oraz miejski C1 , powstający w czeskim Kolinie w kooperacji z Peugeotem i Toyotą. Xsarę zastąpiła C-czwórka, a nieprodukowanego od 2000 roku XM-a model C6. W 2006 roku na rynkach Azji i Ameryki Południowej zadebiutował Citroën C-Triomphe, czyli C4 w wersji sedan.
Citroën C6
W 2009 roku szerokiej publiczności zaprezentowano model DS3, pierwszy z serii ekskluzywnych modeli Citroëna, nazwany imieniem kultowej Boginii. To pomysł na utrwalenie wizerunku Citroëna jako twórcy innowacyjnych rozwiązań i producenta stylowych samochodów. Czy się uda? Zobaczymy, ale niewątpliwie bogata historia francuskiej marki zasługuje na uwagę. Zapraszamy także do obejrzenia krótkiego filmu, przedstawiającego w skrócie dzieje Citroëna:
Citroën w Polsce
W okresie międzywojennym auta francuskiej marki montowano w Polsce. W 1928 roku Andre Citroën przybył do Polski negocjować warunki produkcji, a 1930 roku w Warszawie rozpoczęła działalność montownia francuskich samochodów. Powstawały tu modele C4 oraz C6. Produkcję aut ograniczono w 1932 roku, gdy Polska podpisała umowę licencyjną z Fiatem, a dwa lata później montownię zamknięto. W dziejach III RP firma Citroen oficjalnie pojawia się w 1994 roku, kiedy to powstaje oddział importu i sprzedaży. W latach 1995-2001 w Nysie montowano dostawcze Citroëny C15. Ich roczna produkcja wahała się od kilkuset do 3,6 tys. sztuk.
Marcin Sobolewski, źródło: Klub Cytrynki Jesteśmy też na Facebooku i Blipie
