Ustanawianie stref czystego transportu w polskich miastach wynika z założeń Krajowego Planu Odbudowy. Zasad panujących na tych obszarach będzie musiał przestrzegać każdy kierowca wjeżdżający do danego miasta.
Prawo do ustanowienia takiego obszaru ma każda gmina, natomiast dla niektórych jest to obowiązkowe. Chodzi o miasta liczące ponad 100 tys. mieszkańców, gdzie średnioroczna emisja tlenków azotu przekracza dopuszczalne normy. Obecnie w tych widełkach mieszczą się cztery miasta:
Pierwszym miastem w Polsce, w którym zacznie działać strefa czystego transportu jest Warszawa. W stolicy Polski nowe zasady wejdą w życie już 1 lipca. Stołeczny ratusz zaprezentował kolejne etapy wdrażania SCT na poniższej grafice.
Strefa Czystego Transportu w Krakowie początkowo miała wejść w życie tego samego dnia, jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny zakwestionował uchwałę ją wprowadzającą. Uzasadniono to faktem, że zamiast objąć strefą centrum miasta, urzędnicy uwzględnili jego cały obszar. Nowy prezydent Krakowa Aleksander Miszalski zapowiedział stworzenie nowej uchwały, jednak nie podał jeszcze żadnych terminów.
Wrocław zapowiedział wprowadzenie strefy czystego transportu w przyszłym roku, natomiast Kielce nie podały do tej pory żadnych planów czy terminów.
Każdy pojazd wjeżdżający do strefy będzie musiał mieć specjalną naklejkę na szybie. Zawierać musi ona informację z rokiem produkcji pojazdu oraz oznaczenie odpowiadające rodzajowi paliwa, jakim jest napędzany pojazd:
Naklejki wydawane są przez urząd właściwy dla miejsca zamieszkania i kosztują 5 złotych. Warto jednak dodać, że każda gmina może mieć inne zasady określające wjazd do stref czystego transportu.
Oprócz naklejek gminy mogą identyfikować pojazdy uprawnione do wjazdu na teren stref za pomocą systemu elektronicznego. To rozwiązanie jest jednak opcjonalne i nieobowiązkowe.
Wjechanie do Strefy Czystego Transportu bez wymaganej naklejki grozi mandatem w wysokości 500 zł. Taka sama kwota obowiązuje również wtedy, gdy miasto korzysta z elektronicznego systemu kontroli, a kierowca nie dopełni związanych z nim formalności.
Chociaż na ten moment Strefy Czystego Transportu muszą pojawić się "tylko" w czterech miastach, Rada i Parlament Europejski już dyskutują o zmianie dopuszczalnych norm NO2, co skutkowałoby poszerzeniem tego grona.
Porównanie proponowanej normy dla średniego rocznego stężenia NO2 wynoszącej 20 µg/m³ do średnich rocznych policzonych na podstawie wyników pomiarów NO2 za rok 2023 wskazuje, że proponowana norma zostałaby przekroczona w 15 miastach w Polsce. - poinformował Interię Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
Wśród miast zobowiązanych do ustanowienia Stref Czystego Transportu znalazłyby się wówczas: