W wypadkach, w których udział brali pijani kierowcy, w roku 2021 zginęło 331 osób, a 2805 zostało rannych. Statystyki są tragiczne i mocno podkreślaliśmy to w serii materiałów opublikowanych w serwisie Gazeta.pl. Czy zatrzymanie pijanego kierującego bez udziału policji jest możliwe? Oczywiście że tak. W końcu istnieje instytucja zatrzymania obywatelskiego. W kolejnych akapitach opowiemy o tym kiedy i jak z niego skorzystać.
Podstawę prawną do ujęcia obywatelskiego daje KPK
O ujęciu obywatelskim mówi art. 243 par. 1 ustawy Kodeks postępowania karnego. I stwierdza on że "każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości". W tym zapisie warto zwrócić uwagę na dwie rzeczy. Mowa o:
- Przepis wyraźnie mówi, że "każdy ma prawo". Prawo, a nie obowiązek. Ujęcie obywatelskie nie jest zatem wymagane. Wystarczy że widząc przestępstwo, poinformujesz o tym fakcie organy ścigania.
- Ujęcie obywatelskie jest możliwe wtedy, gdy występuje obawa, że popełniający przestępstwo może się ukryć, ewentualnie nie będzie możliwości ustalenia jego tożsamości.
Kiedy warto podjąć próbę zatrzymania obywatelskiego?
Są przypadki, w których warto zdecydować się na ujęcie obywatelskie. Poniżej podajemy kilka przykładów.
- Wyobraźmy sobie, że osoba wyraźnie pijana zmierza właśnie do samochodu. Siada za kierownicą i próbuje odpalić silnik w pojeździe. W takim przypadku możecie podbiec do auta, wyrwać jej kluczyki i zadzwonić na policję. Możliwe jest też zatrzymanie takiego człowieka i poczekanie na przyjazd na miejsce stróżów prawa.
- Załóżmy że pijany kierowca odjechał z miejsca. Jednak po ujechaniu jakiegoś dystansu zatrzymał się na chwilę i np. zasnął za kierownicą lub na sekundę wysiadł z pojazdu. W takim przypadku również możecie podjąć próbę zatrzymania obywatelskiego.
Powtórzymy to jeszcze raz. Zatrzymanie obywatelskie jest prawem, a nie obowiązkiem. Dokładnie kalkulujcie zatem ryzyko przed podjęciem interwencji i pamiętajcie, że pijane osoby mogą być skrajnie agresywne. Mogą mieć też przy sobie np. nóż czy inne narzędzie niebezpieczne.
Ujęcie obywatelskie: w takim przypadku zastanów się dwa razy!
Kiedy ujęcie obywatelskie lepiej odłożyć na bok? Przede wszystkim wtedy, gdyby miało to doprowadzić do szkody, ewentualnie złamania prawa czy popełnienia wykroczenia. Poniżej przykład.
Pijany kierowca jedzie przed wami. Wiecie, że może być pijany, bo samochód porusza się zygzakiem od prawej do lewej krawędzi. Co zrobić? Przede wszystkim zadzwońcie po policję. Określcie swoje położenie i kierunek, w którym się poruszacie. Opiszcie też auto sprawcy. Nie podejmujcie jednak próby jego wyprzedzenia czy wyhamowania. To tworzy realne zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, a dodatkowo jeżeli spowodujecie w ten sposób kolizję, to wy pokryjecie koszty usunięcia szkody. Lepiej po telefonie na numer 112 tylko jedźcie za pijanym kierującym. Tak żeby wiedzieć, w którym kierunku zmierza i gdzie się zatrzyma.
