Własności koncernów, czyli jak dawne kolonie wykupują kolonizatorów

Połączenia firm samochodowych oraz sprzedaże udziałów to praktyki stare jak motoryzacja. Jednakże to co stało się w ostatnich latach to prawdziwy armagedon.

Każdy kryzys niesie za sobą łączenie kapitałów i zmianę właścicieli. Jeszcze pod koniec XX wieku jako przykłady podawano:

Połączenie, w wyniku kryzysu w latach 20-tych XX wieku, firmy produkującej samochody Laurin&Klement, z bardzo bogatą firmą branży metalurgicznej Emila Skoda. To w wyniku połączenia tych firm, w roku 1925 powstał koncern samochodowy Skoda. O twórcach potęgi motoryzacji Vaclavie Laurin i Vaclavie Klement (a byli to producenci których modele konkurowały z Mercedesem) świadczy dzisiaj jedynie wersja wyposażeniowa Laurin&Klement, która jest topowym wyposażeniem modeli Skody.

Ciekawe teksty o motoryzacji znajdziesz na stronie głównej gazety.pl

Zobacz wideo Zobacz polskie drony, które latają nad głowami Rosjan

Porozumienie gwarantujące stabilność ekonomiczną, było przyczyną połączenia w roku 1926 koncernu Daimler-Benz. Był to efekt połączenie myśli technologicznej firm Daimler i Benz, a następnie wspólne opracowywanie konstrukcji. Dodatkowo zastosowanie tych samych podzespołów przy produkcji indywidualnych samochodów, czyli obniżenie kosztów produkcji, pozwalało na uniknięcia strat jako konkurencja.

Trzecim przykładowym połączeniem było przejęcie przez Peugeota, znajdującego się na skraju bankructwa, Citroena w roku 1976. Oba przedsiębiorstwa stały się wówczas koncernem PSA. Pozostały jednak oddzielnymi markami, które dzieliły się technologią i częściami. W 1978 roku koncern przejął borykający się z kłopotami europejski oddział Chryslera (powstały z połączenia francuskiego producenta Simca, brytyjskiego Rootes i hiszpańskiej Barreiros). W latach 80-tych koncern przeszedł poważny kryzys finansowy, z powodu którego zlikwidowano marki przejęte od Chryslera.

Najsłynniejsza sprzedaż, którą podawano jako przykład była to transakcja Opla. Pod koniec lat 20-tych XX wieku Opel posiadał 37,5 proc. udziałów w rynku motoryzacyjnym w Niemczech. Był wówczas największym narodowym producentem pojazdów. W roku 1929 rodzina Opla sprzedała większościowy pakiet akcji amerykańskiemu koncernowi motoryzacyjnemu General Motors za kwotę 33,362 mln USD. W 1931 roku GM wykupiło pozostałe 20 proc. akcji spółki.

Takie informacje były jeszcze 20 lat temu. Kryzys zapoczątkowany w roku 2008 zmienił wszystko.

Dawne kolonie Brytyjskie wykupują kolonizatorów, czyli odwrócenie osi czasu

Zanim przedstawmy tezę o „odwróceniu dziejów" musimy przypomnieć kilka faktów.

Angielska Kompania Wschodnioindyjska (English East India Company) to korporacja zrzeszająca angielskich inwestorów, działająca od 1600 roku do 1858 roku. Na terenach kolonizowanych przez Brytyjczyków instytucja ta miała szerokie uprawnienia polityczne i administracyjne, daleko wykraczające poza tradycyjny handel. Mogła utrzymywać własną armię, zawierać układy polityczne i sojusze, wypowiadać wojnę, miała prawo do posiadania własnej waluty i pobierania podatków. Na przestrzeni XVII i XVIII wieku podbiła Indie, budując szereg fortów i faktorii, które zapoczątkowały powstanie aglomeracji takich jak: Surat (1612), Ćennaj (Madras, 1639), Kolkata (Kalkuta, 1690).

W roku 1614 kompania rozpoczęła swą działalność w Chinach, z faktorią w Kantonie (Guangzhou). Działała również na terenie Azji Południowo-Wschodniej, przyczyniając się do powstania Singapuru. W czasie swej działalności z kompanii handlowej przeistoczyła się we władcę Indii.

Tyle historii z lat minionych. Teraz fakty z XXI wieku i inwestycje Państw Kolonialnych:

  • Brytyjska firma Rover, produkująca samochody od początku XX wieku, 15 kwietnia 2005 ogłosiła upadłość. Po transakcjach w które zaangażowane były koncerny BMW i FORD, aktualnie prawa do marki Rover posiada Tata Motors z Indii, Prawa do produkcji modeli 25 i 75 należą do chińskiego przedsiębiorstwa Shanghai Automotive Industry Corporation z Chin. Cały park maszynowy został zakupiony przez inne chińskie przedsiębiorstwo, Nanjing Automobile Group, które przejęło prawa do marki MG (Przypominamy, że zarówno Indie, jak i Chiny były w sferach wpływów Brytyjczyków).
  • Angielski symbol luksusu – Jaguar – w roku 1989 został zakupiony przez amerykańską firmę Ford Motor Company. W roku 2008 wskutek kryzysu który dotkną cały świat, markę ponownie wystawiono na sprzedaż. Zakupił go Tata Motors.
  • Także Land Rover – brytyjski producent samochodów terenowych i SUV-ów działający od 1948 roku - jest częścią koncernu motoryzacyjnego Tata Motors.
Nowy Range Rover Sport
Nowy Range Rover Sport fot. Land Rover

2 czerwca 2008 roku indyjski koncern Tata Motors kupił od Forda firmy Jaguar i Land Rover. Umowa obejmowała również sprzedaż praw do nazwy Rover.

Wprawdzie kolejni właściciele Brytyjskiej Motoryzacji nie są już dawnymi koloniami, ale zapewne zainteresuje to Czytelników jak rozkłada się aktualna forma własności firm brytyjskich:

  • MINI - w wyniku problemów finansowych, zostało wykupione w roku 1994 przez niemiecki koncern BMW.
  • Aston Martin – od 1994 do 2007 Aston Martin był własnością Ford Motor Company. W marcu 2007 został sprzedany spółce w skład której wchodzi: David Richards (właściciel firmy Prodrive), John Sinders oraz kuwejckie spółki Investment Dar i Adeem Investment. Ford zachował 15 proc. udziałów. Od 2013 koncern Daimler AG zakupił 5 proc. akcji, dzieląc się najnowszą technologią.
  • Rolls Royce – działająca od roku 1906 firma produkująca najbardziej znane samochody świata, w roku 2003 stał się własnością BMW.
  • Bentley - ten działający od roku 1919, legendarny producent samochodów luksusowych i sportowych, w roku 1998 stał się w 100 proc. własnością koncernu Volkswagen AG.
Bentley Flying Spur w klasycznym kolorze Sage Green
Bentley Flying Spur w klasycznym kolorze Sage Green Bentley

Także szwedzcy wikingowie zdobyci przez chińskich wojowników

Motoryzację w Szwecji i firmę Volvo zawdzięczamy producentowi łożysk tocznycg SKF. To on sfinansował w roku 1927 budowę linii produkcyjnej samochodów. W roku 1999 firmę Volvo dofinansował koncern Ford, przejmując 50 proc. praw własności do marki.

W wyniku kryzysu i problemów finansowych, w marcu 2010 przedsiębiorstwo zostało sprzedane chińskiej firmie Geely za kwotę 1,8 mld dolarów.

Niestety Saab, drugi z producentów ze Szwecji, miał mniej szczęścia. W roku 1989 amerykański koncern General Motors (GM) zakupił 50 proc. akcji spółki, a w roku 1999 dokupił resztę stając się jedynym właścicielem koncernu. Wskutek kryzysu, w jaki popadł GM w roku 2011 ogłoszono upadłość firmy i Saab zniknął z rynku.

Niemcy – tylko narodowy kapitał? Nic z tych rzeczy...

Wydaje się, że Niemcy jest to najbardziej zrównoważony rynek motoryzacyjny na świecie. Nawet przez myśl nie przechodzi, że jakiekolwiek przejęcia firm niemieckich następowałyby przez kapitału spoza kraju. Tymczasem także w tym przypadku będzie zapewne zaskoczenie.

O ile koncern BMW będący właścicielem marek BMW, MINI i Rolls Royce jest w 100 proc. własnością niemiecką, to inne koncerny są własnością międzynarodową. Warto przy tym

zauważyć, że prawie połowę własności firmy BMW ma rodzeństwo Stefan Quand i Susanne Klatten, a reszta to mali udziałowcy. 53,2 proc. - wolni akcjonariusze. 9 proc. - AQTON SE (głosy Stefan Quandt), 16,6 proc. - AQTON GmbH (głosy Stefan Quandt), 20,7 proc. - Susanne Klatten

W przypadku chyba najbardziej niemieckiej firmy, czyli Mercedesa, największymi właścicielami są... Kuwejt i Chiny. Udziały wynoszą odpowiednio: 9,69 proc. - Li Shufu (właściciel Geely które kupiło Volvo), 6,8 proc. - Kuwejt IA, 5,0 proc. - Beijing Automotive Industry Holding, 3,10 proc. - Renault-Nissan, 75,41 proc. - wolni akcjonariusze.

Oczywiście ponad 75 proc. mają wolni akcjonariusze i trudno mówić o jakiejś dominacji, niemniej największe jednostkowe udziały mają właściciele spoza Niemiec.

Także w przypadku grupy VW sytuacja jest niejednoznaczna. Wprawdzie wśród udziałowców koncernu ponad połowę ma Porsche Automobil Holding SE i Porsche Group, a 20 procent udziałów w firmie i zysków mają władze Dolnej Saksonii. Jednakże kolejnym udziałowcem jest Qatar Holding, który zgromadził 17 proc. udziałów.

Udziały własnościowe 50,74 proc. – Porsche Automobil Holding SE, 2,37 proc. – Porsche GmbH, 20,01 proc. – władze Dolnej Saksonii, 17,00 proc. – Qatar Holding, 9,87 proc. – pozostali udziałowcy.

BMW M4 CSL
BMW M4 CSL BMW

Umarł król niech żyje król

Kryzys z roku 2008 nie tylko otworzył drzwi motoryzacji dla Chin i Indii, ale też totalnie zdemolował amerykańską motoryzację. Wtedy to runął amerykański mit o „Wielkiej Trójce", czyli firmach General Motors, Ford i Chrysler.

W roku 2009, bankructwo przedsiębiorstwa Chrysler potwierdził osobiście prezydent USA Barack Obama.

W efekcie, w roku 2009 20 proc. akcji koncernu Chrysler zostało przejętych przez włoskiego Fiata. W styczniu 2014 ogłoszono, że po trwającym 5 lat procesie sfinalizowano fuzję Fiata i Chryslera. W jej wyniku powstała nowa spółka o nazwie Fiat Chrysler Automobiles – FCA. Udział większościowy ma firma włoska . Według badania waszyngtońskiej organizacji Good Jobs First koncern Fiata otrzymał ok. 2 mld dolarów dotacji z programów federalnych i stanowych w okresie 2010-2013 – co uplasowało go wśród 10 najbardziej dotowanych firm w USA.

1 czerwca 2009 roku koncern General Motors ogłosił bankructwo i przeszedł w stan upadłości. 11 lipca 2009 roku GM zostało wykupione przez Departament Skarbu USA i od tego czasu prowadzi działalność jako General Motors Company. Po ponad 2 latach od ogłoszenia bankructwa i półtora roku od restrukturyzacji, koncern odbił się od dna i wypracował 9 mld USD zysku w 2011 roku (z czego 7 mld w samej Ameryce Północnej) – najwięcej w swojej dotychczasowej historii. W tym samym czasie przedsiębiorstwo wyprodukowało 9 milionów samochodów (o 7,6 proc. więcej niż w 2010 roku), stając się ponownie największym koncernem samochodowym świata pod względem wielkości produkcji.

Według badania waszyngtońskiej organizacji Good Jobs First koncern General Motors otrzymał ok. 3,5 mld dolarów dotacji z programów federalnych i stanowych w okresie 2010-2013 – co uplasowało go na 4. miejscu wśród najbardziej dotowanych firm w Stanach Zjednoczonych.

Koncern Forda produkował samochody popularne Ford (konkurent Chevroleta), a także luksusowe Lincoln i klasy średniej Mercury. W wyniku kryzysu zmuszony był do zaprzestania produkcji istniejących od roku 1939 modeli Mercury.

Według badania waszyngtońskiej organizacji Good Jobs First koncern Ford Motor Company otrzymał ok. 2,5 mld dolarów dotacji z programów federalnych i stanowych w okresie 2010-2013 – co uplasowało go wśród 10 najbardziej dotowanych firm w USA.

2016 Chevrolet Malibu
2016 Chevrolet Malibu fot. GM

Na gruzach tych gigantów powstał potężny koncern Stellantis

Jego powstanie odbywało się dwutorowo. Jak wspomniano w USA w ramach fuzji Fiata i Chryslera powstał koncern FCA. Jego udziałowcami są: 51,9 proc. - Giovanni Agnelli e C., 42,8 proc. - EXOR, 5,9 proc. - Baillie Gifford & Co.

W Europie rozbudowywał się zaś koncern PSA (Citroen, DS, Peugeot). W roku 2017 roku PSA przejęła od General Motors marki Opel oraz będącej jej brytyjskim odpowiednikiem markiVauxhall. Oznaczało to wycofanie się koncernu GM z rynku europejskiego. Udziały właściecielskie PSA wynosiły wówczas: 37,5 proc. – inwestycje zagraniczne, 13,7 proc. – rząd Francji, 13,7 proc. - rodzina Peugeot. 13,7 proc.- Dongfeng International Motor Co., 21,5 proc. -udziałowcy indywidualni

31 października 2019 roku koncern PSA ogłosił plany połączenia się z FCA, w ramach czego powstać miał nowy motoryzacyjny gigant o wartości ok. 50 miliardów dolarów o strukturze udziałów 50:50.

W lipcu 2020 roku ogłoszono, że nowy koncern otrzyma nazwę Stellantis, która wywodzi się od łacińskiego czasownika „stello, stellare", oznaczającego „lśnić jak gwiazda".

Jednocześnie 23 września 2020 roku przedsiębiorstwo Groupe PSA odkupiło warte 163,85 miliona euro akcje od chińskiego koncernu Dongfeng Motor, stając się podmiotem bez chińskiego kapitału. W ten sposób, struktura akcji Stellantis jest włosko-francusko-amerykańska.

Carlos Tavares, prezes Stellantis
Carlos Tavares, prezes Stellantis fot. Stellantis

Czy dawne kolonie zawojują jeszcze świat kolonizatorów?

Z całą pewnością w produkcji samochodów spalinowych nie mają szans. Projekty samochodu nie są bowiem efektownie opakowanymi taczkami, czy wozami konnymi z zabudową. To połączenie technik struktury nadwozia, zawieszenie, układów jezdnych i silnika. Tylko idealne dopasowanie wszystkich parametrów da efekt idealnego samochody, a w tym Europa ćwiczy się od 135 lat.

Jednakże, gdy wykorzystają rozwój elektromobilności i w ciągu najbliższych lat wprowadzą na rynek ogromną ofertę takich modeli, oraz zainwestują w rozwój stref ładowania samochodów elektrycznych, to... mają szanse. Zwłaszcza gdy na początek skupią się jedynie na małych samochodach do jazd miejskich.

Więcej o: