Tegoroczna majówka okazała się bardziej niebezpieczna na drogach, niż poprzednie. Przez pięć dni na przełomie kwietnia/maja doszło do 302 wypadków, w których zginęły 24 osoby, a 332 zostały ranne. W trakcie tegorocznej majówki policjanci zatrzymali aż 1637 nietrzeźwych kierowców.
Więcej porad dla kierowców znajdziesz na stronie głównej gazety.pl
Jak działa alkohol wiemy, ale...
O tym, że alkohol zaburza koordynację wzrokowo-ruchową, która jest niezbędna w prowadzeniu pojazdu wiedzą wszyscy. Że po jego spożyciu występują problemy z dostrzeganiem szczegółów, znaków, pieszych itd, to także ogólnie dostępna wiedza. Fakt, że alkohol pogarsza wydajność i sprawność mięśni, szybciej powoduje poczucie zmęczenia, a człowiek potrzebuje więcej czasu na wykonanie tej samej czynności, to również wiedza powszechna.
Ale czy wiesz jak wyliczyć ilość promili w organizmie?
Jak wiadomo, promil to 1g alkoholu przypadający na 1 kg płynu. Tylko o jaki tajemniczy płyn chodzi?
Napoje wyskokowe
Napoje alkoholowe mają zawsze podaną procentową zawartość alkoholu, czyli objętościowe stężenie wskazujące ile ml alkoholu znajduje się w 100 ml napoju. Przykładowo:
- Puszka piwa 0,5l o zawartości alkoholu 6 proc. ma - 500 ml * 0,06 = 30 ml alkoholu
- Kieliszek 50 ml wódki mającej 40 proc. alkoholu ma - 50 * 0,4 = 20 ml alkoholu
Ponieważ gęstość alkoholu etylowego wynosi 0,79 g/ml, obliczając podane przykłady otrzymujemy:
- Puszka piwa ma 30 ml alkoholu, tym samym 30 ml * 0,79 g/ml = 23,7 g alkoholu
- Kieliszek wódki ma 20 ml alkoholu, czyli 20 ml * 0,79 g/ml = 15,8 g alkoholu
- Tym samym puszka piwa 6 proc. ma 23,7 g alkoholu
- Kieliszek 50 ml wódki 40 proc. ma 15,8 g alkoholu.
Tajemniczy płyn, czyli człowiek pijący trunki
Alkohol rozpuszcza się w płynach ustrojowych organizmu (w tym we krwi), a zawartość tych płynów zależy od płci. Przyjmuje się, że ilość płynów w organizmie człowieka wynosi odpowiednio:
- Kobieta – 60 proc.
- Mężczyzna – 70 proc.
Przy dalszych obliczenia przyjmiemy wagę mężczyzny 80 kg, a wagę kobiety 55 kg. Oznacza to, że mężczyzna ma 56 kg płynów ustrojowych, a kobieta 33 kg płynów ustrojowych
Obliczamy promile i... widzimy dlaczego alkohol bardziej działa na kobiety
Jeżeli obie przykładowe osoby wypiją piwo (jak wyliczyliśmy ma ono 23,7 g alkoholu) to mężczyzna po przeliczeniu ilości alkoholu na masę ciała ma zawartość 0,42 promila (23.7g/56kg), a kobieta ma 0,72 promila (23,7g / 33 kg). Po wypiciu 100 ml wódki (31,6 g alkoholu) mężczyzna ma 0,56 promila, a kobieta 0,96 promila
Widzimy tutaj bardzo wyraźnie dlaczego alkohol szybciej działa na kobiety. Po pierwsze są one z reguły lżejsze, a po drugie mają mniej płynów ustrojowych w swym organizmie.
Przyjmując nawet, że mamy mężczyznę i kobietę o wadze 70kg, to wypiciu 100 ml będą oni mieli odpowiednio 0,64 promila (mężczyzna) i 0,75 (kobieta).
Obliczenia dla nieprawidłowej wagi ciała.
Jeżeli mamy nadwagę to przyjmujemy, że kilogramy „nadwymiarowe" mają tylko 15 proc. płynów ustrojowych. To znaczy, że mężczyzna o masie 95 kg (nadwaga 15 kg, względem prawidłowej masy 80 kg) ma płynów ustrojowych 58,25 kg zamiast wcześniej wyliczonych 56 kg. Gdy jednak ktoś ma sylwetkę „wypracowaną na siłowni" i dodatkowe kilogramy są masą mięśniową, wówczas waga płynów ustrojowych wyniesie 66,5 kg.
Na tym przykładzie dokładnie też widać dlaczego przy kieliszku „duży może dłużej". Jeżeli mężczyzna wypije 100 ml wódki (31,6 g alkoholu) to będzie miał w organizmie:
- normalna waga 80 kg – 0,56 promila
- waga 95, ale nadwaga 15 kg – 0,54 promila
- waga 95 kg, ale masa ciała bez tłuszczu – 0,47 promila
Kiedy wytrzeźwiejemy?
Alkohol po spożyciu trafia do żołądka i jelita cienkiego, gdzie następuje jego wchłanianie. Przez błonę śluzową żołądka i jelita cienkiego alkohol przedostaje się do krwi i jest transportowany z krwią do wątroby.
W wątrobie zaczyna się proces eliminacji alkoholu z organizmu. Jego część jest wychwytywana w wątrobie, a pozostała część alkoholu trafia do serca, a stąd do płuc. Przez płuca może zostać wydalone od 2 do 10 proc. spożytego alkoholu (zapewne znasz hasło „w górach mniej szkodzi", gdyż to właśnie czyste powietrze ułatwia pracę płuc). Następnie alkohol z krwią ponownie trafia do serca i przez układ krwionośny do wszystkich organów wewnętrznych, w tym mózgu. Alkohol w postaci niezmienionej krąży we krwi, dopóki nie zostanie zmetabolizowany przez wątrobę.
Do tego czasu (przynajmniej w teorii) warto powstrzymać się przed wykonywaniem wszelkich czynności, które wymagają pełnej jasności umysłu.
Przyjmuje się, że eliminacja alkoholu z organizmu wynosi dla przeciętnego człowieka od około 0,1 do 0,15 promila na godzinę. W skrajnych przypadkach, może to jednak być od 0,05 do 0,4.
Na co wpływa alkohol?
Alkohol wydłuża czas reakcji kierowcy. Przyjmuje się, że przeciętny czas reakcji kierowcy wynosi około 1 sekundy. Nawet niewielka ilość alkoholu wydłuży czas reakcji o około 0,5 sekundy. Czas reakcji przekłada się na metry, które pokonuje samochód zanim kierowca zacznie wykonywać manewr. 100km/h = 27,78 m/s, czyli w czasie 1 sekundy przejeżdżamy ponad 27 metrów
- Alkohol ogranicza pole widzenia. Normalnie wzrok kierowcy obejmuje kąt 180 stopni, pod wpływem alkoholu pole widzenia zawęża się tak, że można je porównać do widzenia w tunelu.
- Alkohol powoduje błędną ocenę odległości. Kierowca widzi przedmioty dalej niż są w rzeczywistości.
- Alkohol zaburza procesy decyzyjne i upośledza myślenie racjonalno–życzeniowe. Kierowca ma ograniczoną świadomość negatywnych konsekwencji związanych z jazdą po alkoholu, często przecenia własne możliwości i umiejętności, podejmuje większe ryzyko, a tym samym zwiększa konsekwencje wypadków
Prawo w Polsce
Zgodnie z polskim prawem dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi wynosi poniżej 0,2. Stan po spożyciu alkoholu (art. 87§1 kodeksu wykroczeń) wskazuje na 0,2 do 0,5 promila we krwi. Za kierowanie po spożyciu alkoholu grozi areszt od 5 do 30 dni, lub grzywna w wysokości od 50 do 5000 złotych. Sąd ma obowiązek orzec środek karny w postaci utraty uprawnień lub prawa jazdy na okres od 6 miesięcy do 3 lat. (stan na rok 2021, obecnie zmiana)
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, (art. 178a§1 kodeksu karnego) jest przestępstwem. W takim przypadku na kierowcę nakładany jest zakaz prowadzenia pojazdów na minimum 3 lata, do maksymalnie 15 lat po spowodowaniu wypadku. Grozi dodatkowo ograniczenie lub pozbawienie wolności do lat 2, a w przypadku recydywistów, od 3 miesięcy do 5 lat.(Stan na rok 2021, obecnie zmiana)
W roku 2021 wykonano 8 272 245 badań trzeźwości kierowców (w roku 2020 – 6 699 742, w roku 2019 – 16 844 530, a w roku 2018 – 16 468 116). Widać więc wyraźnie wpływ pandemii na badania kierowców.
W efekcie w roku 2021 ukarano 101 892 kierujących, z czego 58 179 kierowców naruszyło przepis art. 178a § 1 KK. Czyli ponad 50 proc. ukaranych miało więcej niż 0,5 promila.
