Kontrola drogowa jest jednym z podstawowych zadań stawianych przed policjantami pracującymi w drogówce. I wcale nie musi wynikać z popełnienia wykroczenia. Może być też elementem rutynowych działań sprawdzających - podstawę taką daje art. 129 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Kontrola drogowa jest dość dokładnie opisana w prawie. A takie dokumenty jak rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 listopada 2019 r. precyzują jej przebieg oraz wskazują jakie uprawnienia ma funkcjonariusz.
Policjant zatrzymuje auto i musi się przedstawić.
Jak powinna wyglądać wzorowa kontrola drogowa? Odpowiedź na to pytanie zaczyna się tak naprawdę już w momencie zatrzymywania pojazdu. Policjant powinien wydać kierowcy polecenie za pomocą ręki, tzw. lizaka lub np. latarki w sytuacji, w której na dworze robi się ciemno. Po zatrzymaniu pojazdu powinien przedstawić się, podać stopień służbowy, a do tego przyczynę prowadzenia kontroli drogowej. Gdy policjant ma na sobie mundur, nie musi okazywać legitymacji służbowej. Jeżeli jest po cywilnemu, legitymację musi wyciągnąć i pokazać w taki sposób, aby kontrolowany miał możliwość odczytania zapisanych w niej personaliów, a nawet ich spisania.
Warto pamiętać o tym, że nieumundurowany policjant może zatrzymać pojazd do kontroli tylko w terenie zabudowanym!
Kierowca nie powinien wysiadać. Ważne są polecenia policjanta!
Podczas kontroli drogowej kierowca nie powinien wysiadać z kabiny pojazdu i najlepiej żeby trzymał dłonie na kole kierownicy. Inne zachowanie jest możliwe w sytuacji, w której stosowne polecenie wyda funkcjonariusz. Policjant może kazać kierowcy zgasić silnik i np. wysiąść z auta. Poza tym stróż prawa ma możliwość sprawdzenia stanu technicznego pojazdu w obrębie jednego z obszarów, a w tym układu hamulcowego, układu kierowniczego, widoczności, świateł, kół czy podwozia. W tym celu może nawet zasiąść za kierownicą kontrolowanego pojazdu i wykonać przejazd testowy.
Warto pamiętać o tym, że ocena stanu technicznego może być wzrokowa - to oznacza, że do odebrania dowodu rejestracyjnego policjantowi wystarczy uzasadnione podejrzenie, że w aucie występują usterki.
Kontrola auta po rejestracji i kierowcy po dowodzie
Funkcjonariusz w czasie kontroli drogowej sprawdzi pojazd na podstawowe numeru rejestracyjnego. Skontroluje czy nie jest on kradziony, a do tego czy ma ważną polisę OC oraz przegląd techniczny. Co kluczowe, obecnie obligatoryjnym elementem kontroli jest też zapisanie w bazie CEPiK odczytu drogomierza - jego wskazanie musi zatem sprawdzić funkcjonariusz. Policjant wpisze też do bazy dane kierowcy - na podstawie dowodu osobistego lub prawa jazdy. Dzięki temu zobaczy czy posiada on właściwe uprawnienia, czy nie ma za dużo punktów karnych lub np. czy nie jest poszukiwany.
W sytuacji, w której kierowca lub pasażerowie wzbudzają podejrzliwość funkcjonariuszy, mogą oni nawet przeszukać pojazd. Mają możliwość zajrzenia zarówno do bagażnika, jak i kabiny pasażerskiej czy schowków. Nie muszą uzyskiwać zgody właściciela auta czy nakazu sądowego. Do wdrożenia czynności wystarczy im podejrzenie że w pojeździe znajdują się np. narkotyki lub broń. Poza tym mogą też zbadać trzeźwość kierującego, ewentualnie kontrolować czy nie znajduje się pod wpływem środka podobnie działającego do alkoholu.
A co w czasie kontroli drogowej może kierowca?
W gąszczu szerokich uprawnień funkcjonariuszy, kluczowe są też możliwości jakie ma kierowca. Przede wszystkim ma on prawo do uzyskania informacji dotyczących powodu kontroli drogowej, podstawy prowadzenia działań oraz personaliów funkcjonariuszy prowadzących ją. Poza tym może poprosić np. o sporządzenie protokołu z przeszukania - funkcjonariusze nie mogą odmówić, a do tego jeżeli nie będzie przeszkadzał funkcjonariuszom w czasie działań, ma możliwość nagrywania interwencji.
Warto pamiętać o tym, że ramy wyznaczone przez przepisy nie przewidują wszystkich przypadków. Może się zatem okazać, że np. kierowca nie jest agresywny, ale źle się poczuje. W takim przypadku powinien poprosić policjantów o zgodę na opuszczenie auta. Powinni się bez problemu na to zgodzić.
