Rozwój motoryzacji na początku XIX wieku przyczynił się do rozpowszechnienia znaków drogowych i przede wszystkim ich unifikacji. W 1909 roku w efekcie Międzynarodowej Konwencji o ruchu samochodowym (podpisanej przez 37 państw), wprowadzono pierwsze międzynarodowe oznakowanie drogowe. Były to cztery okrągłe znaki w formie granatowych tablic z białymi symbolami. Jednak drogowe znaki stosowano już znacznie wcześniej.
Historia znaków drogowych
Według historyków pierwsze znaki drogowe pojawiły się już w III wieku p.n.e. Ich powstanie przypisuje się królowi Acoka, który rozkazał rozmieszczać na przydrożnych słupach i ścianach skalnych ryciny praw państwowych i publicznych. Takie informacje pojawiły się przy największych szlakach handlowych prowadzących do miast Indii.
Znaki drogowe stosowali także Rzymianie, którzy rozmieszczali wzdłuż dróg co jedną rzymską milę (1478,5 m) znaki kamienne. To jednak nie koniec. Na każdym kamieniu wykuwano informacje o odległości od początku drogi, czyli centrum Rzymu, gdzie ustawiony był złoty kamień milowy. Stąd też ukuło się znane powiedzenie, że wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. Z kolei w rzymskich prowincjach na budowanych drogach kamienie określały odległość od stolicy prowincji. Ponadto na przydrożnych kamieniach wyryte były inskrypcje informujące, kto jest panującym cesarzem, budowniczych dróg, czy dat istotnych wydarzeń.
Najstarsze znaki drogowe w Polsce — zaczeliśmy od Krzywosutego
W Polsce najstarszym znanym znakiem drogowym jest kamienny słup z 1151 roku, postawiony przez komesa Piotra Dunina, doradcę księcia Bolesława Krzywoustego. Obelisk oznaczał połowę drogi między Kaliszem a Kruszwicą. To także najstarszy znak w tej części Europy. Co ciekawe kamienny obelisk nadal stoi tam, gdzie go postawiono w połowie XII wieku. Zatem nadal spełnia swoje zadanie. To dość wyjątkowe, ponieważ wiele zabytkowych kamiennych znaków zabezpieczonych jest dziś w zbiorach muzealnych.
Według historyków kamienne obeliski na skrzyżowaniach ważnych traktów zastępowały drogowskazy i tablice. Przez wiele wieków nie istniały przepisy, które miałyby regulować wygląd takich znaków, dlatego też często różniły się one stylem i formą. Nawet kamienie używano jako punkty orientacyjne, zwłaszcza przy drogach leśnych nie były do siebie podobne.
W XVIII wieku rozwój poczty spowodował potrzebę pomiarów szlaków pocztowych. W tym czasie przy drogach wzorem rzymskim zaczęto umieszczać przy głównych traktach kamienie milowe. Centralnym punktem pomiaru była wtedy stolica państwa. W późniejszym okresie regulacje budowy dróg zawierały projekty kamieni milowych z piaskowca, granitu lub innych lokalnych materiałów. Ich forma zależała od lokalnej administracji drogowej. Przykłady można znaleźć w miejscowościach Biesowo i Lutry przy drodze krajowej DK57. Kamienie milowe na terenach zaboru pruskiego miały określoną formę, zaprojektowaną przez architekta Karla Schinkela w XIX wieku. Dziś można je zobaczyć w skansenach w Skwierzynie i Gdańsku-Matarni.
XIX wiek i pierwsze znaki międzynarodowe
Pod koniec XIX wieku, pojazdy mechaniczne skutkowały pojawieniem się pierwszych Kodeksów drogowych i znaków drogowych we Francji. Lokalne tablice, różniące się w zależności od regionu, wymagały standaryzacji. W 1908 roku zorganizowano I Światowy Kongres Drogowy, prowadzący do Międzynarodowej Konwencji o ruchu samochodowym w 1909 roku. Wprowadziła ona cztery granatowe tablice z białymi symbolami. Kolejna konwencja w 1926 roku zmieniła kształt znaków na trójkątne i dodano dwa nowe. Mimo to, lokalne tablice były nadal używane, mając jedynie sześć ogólnych znaków drogowych.
Jak zmieniały się polskie znaki drogowe?
1922 - Polska ratyfikowała konwencję z 1909 roku. Okrągłe tablice zastąpiono sześcioma znakami w formie trójkątnych tablic.
1938 - Liczba znaków wzrosła do 23. Zmienił się tez ich kształt. Wyróżniano wówczas – tablice szosowe, tablice ostrzegawcze, informacyjne oraz tablice miejskie nazywane zakazującymi. Nie przewidziano popularnego obecnie znaku „ustąp pierwszeństwa przejazdu". Wycofano się z niebieskich trójkątnych znaków ostrzegawczych, zastępując je tablicami barwy żółtej z czarnym symbolem i obrzeżem.
1939-1945 - Lata okupacji przyniosły kolejną zmianę w oznakowaniu polskich dróg. Znaki podzielono na ostrzegawcze, nakazujące i zakazujące, znaki wskazujące, znaki kierowania ruchu przy zamknięciu dróg oraz inne. Pojawiły się również tabliczki z opisami pod znakami. W tym okresie znaki ostrzegawcze przybrały formę białych trójkątów z czerwonym obrzeżem i czarnym symbolem. Wprowadzono nowe dotychczas niestosowane w Polsce znaki – przestrzeganie pierwszeństwa na drodze głównej oraz drogi głównej.
1946 - Dokończono zmiany w przepisach zapoczątkowane w 1938 roku. Rozróżniano znaki określające drogę główną i podporządkowaną, znaki ostrzegawcze, znaki zakazujące i nakazujące, znaki informacyjne. Co ciekawe obowiązywał podwójny znak drogi podporządkowanej według wzoru niemieckiego (białego odwróconego trójkąta z czerwonymi obrzeżami) oraz polski (żółty z czarnymi obrzeżami). Do znaków zaczęto dołączać tabliczki z dodatkowymi informacjami.
1956 - Zrezygnowano z czarnych obrzeży na znakach ostrzegawczych na rzecz czerwonych. Dodano szereg nowych znaków ostrzegawczych. Wdrożono nowe znaki takie jak: stop, zakazy skrętu czy wyprzedzania. Przepisy te dostosowały piktogramy na znakach do nowych potrzeb.
1983 - zmiana okrągłego znaku stop na ten obowiązujący obecnie ośmiokątny.
