Trudno się nie zgodzić z przedstawicielami NIK. Przyznali bowiem, że w ostatnich latach przybywa osób, które korzystają z rowerów jako codziennego środka transportu. A im więcej rowerzystów tym istotniejsze staje się przygotowanie sieci bezpiecznych tras rowerowych. Co równie ważne – spójnej sieci, by na bezpieczeństwie nie stracili inni użytkownicy dróg (z pieszymi na pierwszym planie). A takiej wciąż jeszcze brakuje w naszym kraju.
Według danych GUS w 2020 r. łączna długość dróg rowerowych w Polsce sięgnęła ponad 17,3 tys. km. To o 1,7 tys. więcej niż rok wcześniej. Większość z wybudowanych ścieżek znajduje się pod kontrolą gmin (66 proc.). Powiaty zarządzają zaś siecią zaledwie 20 proc. dróg dla rowerzystów. Na początek pod lupę wzięto zaledwie część z istniejącej sieci. Kontrolerzy NIK przeprowadzili bowiem kontrolę w 10 urzędach miast oraz 10 zarządach dróg w kilku województwach: dolnośląskim, mazowieckim, pomorskim i wielkopolskim.
Od Gdyni po Wrocław. Kto buduje ścieżki?
Na liście NIK znalazły się takie aglomeracje jak Gdynia, Kalisz, Konin, Legnica, Płock, Radom, Słupsk, Sopot, Wałbrzych, Wrocław. Kontrolerzy przyjrzeli się m.in. polityce rowerowej, strategii rozwoju miast i elektromobilności czy nawet adaptacji do zmian klimatu. Na ich podstawie oceniono m.in. czy miasta i zarządy podejmowały optymalne działania na rzecz rozwoju infrastruktury rowerowej. Okazało się, że nawet w kwestiach formalnych odnotowano sporo zaniedbań. W raporcie czytamy, iż — żaden ze skontrolowanych zarządów dróg nie sporządzał obowiązkowych projektów planów rozwoju sieci drogowej. Nie sporządzono również projektów planów finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich -.
Brak wymaganych planów dziwi, gdyż okazało się, że miasta nie szczędziły środków na budowę lub rozbudowę infrastruktury drogowej. Tylko w latach 2019-2022 skontrolowane ratusze wydały łącznie ponad 2,6 mld zł. Z tego na ścieżki rowerowe przeznaczono ponad 155 mln zł. Tyle wystarczyło na zbudowanie kolejnych 123,5 km tras. Najwięcej powstało we Wrocławiu (ponad 45,5 km). Najskromniejsze wyniki odnotowano zaś w Sopocie (ledwie kilkaset metrów).
Budowa ścieżki? To spore wyzwanie!
Wbrew pozorom projektowanie i budowa kolejnych tras jest dość trudnym przedsięwzięciem. W szczególności dotyczy to większych miast, w których udało się zachować najstarszą zabudowę. W raporcie NIK czytamy — projektowanie i funkcjonowanie infrastruktury rowerowej w obrębie istniejącej już infrastruktury miejskiej, w tym historycznej zabudowy, stanowi nie lada wyzwanie m.in. z uwagi na ograniczoną przestrzeń, co utrudnia spełnienie w trakcie realizacji inwestycji obowiązujących parametrów infrastruktury rowerowej -.
Utrzymanie obowiązujących parametrów to jeden z problemów, jakie stwierdzili kontrolerzy. Okazuje się, że w trzech z 10 badanych zarządów dróg zaakceptowano projekty niezgodne z przepisami i standardami. Kwestionowano m.in. niewłaściwą szerokość pasów ruchu i przejazdów czy brak spójności i ciągłości dróg rowerowych na skrzyżowaniach. Lista zarzutów była jednak dłuższa.
Zarzuty NIK wobec infrastruktury rowerowej w Polsce
- bariery lub inne obiekty wzdłuż drogi rowerowej bez zachowania wymaganego odstępu
- progi i uskoki na drogach rowerowych przekraczające dopuszczalną wysokość
- pokrywy włazów studzienek kanalizacyjnych i teletechnicznych w nawierzchni dróg rowerowych
- brak odpowiedniego oznakowania
- nieczytelne oznakowanie ścieżek
- uszkodzona nawierzchnia dróg (np. spękania czy wybrzuszenia)
- błędy w ewidencji dróg
Wnioski po kontroli NIK? Urząd zwróci się do ministra do spraw transportu o doprecyzowanie przepisów dotyczących wymogów projektów planów dróg rowerowych oraz uregulowanie kwestii ewidencji dróg rowerowych. Do miast trafi zaś lista zaleceń dotyczących opracowania planów rozwoju ścieżek i monitorowania dotychczasowych inwestycji. NIK zwrócił uwagę także na problem właściwego utrzymania już wybudowanej sieci. Okazuje się, że w niektórych przypadkach łatwiej wybudować niż później utrzymać w odpowiednim stanie technicznym.
