Tunel Gottharda: obiekt inżynieryjny z XIX wieku
Tunel Gottharda zaistniał już w XIX wieku. W 1871 roku rozpoczęto budowę obiektu inżynieryjnego położonego w Alpach Szwajcarskich, łączącego miasta Göschenen i Airolo przez Przełęcz Świętego Gotarda.
Budowę tunelu kolejowego Świętego Gotarda nadzorował szwajcarski inżynier Louis Favre, który zmarł na atak serca wewnątrz tunelu w 1879 roku. Budowa dobiegła końca w 1881 roku. Tunel stał się częścią trasy kolei Gotthardbahn, łączącej Lucernę i Chiasso. Pierwsze pociągi elektryczne w tunelu pojawiły się w 1920 roku.
Tunel św. Gotarda: nowoczesny tunel kolejowy
Nadszedł czas, gdy tunel św. Gotarda wymagał przebudowy, a właściwie wybudowania nowego tunelu kolejowego. Szwajcaria chciała bowiem ograniczyć ruch ciężarówek po alpejskich drogach (ochrona alpejskiego ekosystemu przed degradującym wpływem spalin), zwiększając udział kolei w transporcie. Narastający ruch tranzytowy oraz chęć skrócenia czasu przejazdu między ważniejszymi miastami Szwajcarii sprawiły, że decyzję o budowie tunelu podjęto w referendum w listopadzie 1998 roku. Większość głosujących Szwajcarów opowiedziała się za inwestycją w poprawę infrastruktury.
Choć wiercenia testowe miały miejsce w 1993 roku, a przygotowania do drążenia tunelu zaczęto w 1996 roku, to właściwe prace ruszyły dopiero w 2003 roku. W październiku 2010 roku ekipy, które wierciły tunel z dwóch różnych kierunków, spotkały się pod ziemią nieopodal wioski Sedrun. W sierpniu 2015 roku zakończono montaż wszystkich elementów konstrukcyjnych tunelu. W ten sposób powstał tunel bazowy Świętego Gotarda. Najwyższy punkt nowego tunelu znajduje się na wysokości 550 m n.p.m., czyli prawie 600 m niżej niż stary tunel kolejowy, dzięki czemu pociągi nie muszą pokonywać tak stromych odcinków toru, jak wcześniej.
Tunel drogowy Świętego Gotarda
Tunel drogowy Świętego Gotarda wybudowano natomiast dużo wcześniej, zanim pojawiła się myśl o poszerzeniu możliwości transportu kolejowego. Prace rozpoczęły się w 1970 roku, a zakończyły w 1980 roku. Tunel biegnie od Göschenen w kantonie Uri do Airolo w kantonie Ticino. Położony jest poniżej Przełęczy Świętego Gotarda. Choć jest tunelem autostradowym, to składa się z tylko jednej, dwukierunkowej rury z dwoma pasami ruchu. Ze względów bezpieczeństwa jego przepustowość jest sztucznie limitowana – w ciągu doby może przejechać nim maksymalnie nieco ponad 17 tysięcy samochodów.
Tunel Gotarda: otwarcie
Kiedy został oddany do użytku tunel Gotarda? Otwarcie tunelu drogowego Świętego Gotarda miało miejsce 5 września 1980 roku. W momencie otwarcia był on najdłuższym tunelem drogowym na świecie. Palmę pierwszeństwa odebrał mu otwarty 27 listopada 2000 roku w Norwegii Tunel Lærdal. Natomiast oficjalne otwarcie najdłuższego jak dotąd zbudowanego tunelu na świecie, tunelu bazowego Świętego Gotarda, miało miejsce w czerwcu 2016 roku. Regularna eksploatacja tunelu rozpoczęła się dopiero w grudniu 2016 roku, wcześniej jednak można było udać się na przedpremierowy przejazd tunelem ze specjalnymi atrakcjami. Co ciekawe, oficjalne otwarcie tunelu kolejowego odbiło się szerokim echem, ponieważ zarówno obecni na nim oficjele, jak i zgromadzeni przed telewizorami widzowie mogli zobaczyć niezwykle oryginalne przedstawienie. Nawiązywało ono do ludowych guseł i legendy o diable, który pomógł w zbudowaniu mostu na drodze do Przełęczy Świętego Gotarda – i z miejsca wzbudziło wiele kontrowersji.
Tunel Gotarda: mapa
Rocznie około 6 milionów samochodów korzysta z trasy przez tunel Gotarda. Mapa połączeń drogowych Szwajcarii szybko uzmysłowi nam, dlaczego państwo to nazywane jest krajem tuneli. Podziemne przejazdy stanowią integralną część systemu dróg i mają kolosalne znaczenie zarówno dla ruchu drogowego, jak i gospodarki. Pierwszy tunel drogowy, Urnerloch, zbudowano w Szwajcarii w latach 1707-1708, w celu połączenia wąwozu Schöllenen z doliną Urseren. Tunel ten jest częścią trasy przez Przełęcz Świętego Gotarda i na przestrzeni wieków był stale rozbudowywany.
Tunel Gotarda: schron może uratować życie
Jak bezpieczny jest tunel Gotarda? Schron, a właściwie bunkier bezpieczeństwa w tunelu drogowym znajduje się co 250 metrów. Gdy wybucha pożar w tunelu, betonowa rura, którą biegnie droga, z miejsca zamienia się w piec. Osoby, którym uda się dostać do najbliższego bunkra bezpieczeństwa mają szanse na ocalenie życia i przedostanie się do tunelu ewakuacyjnego, biegnącego równolegle z głównym tunelem. Przekonali się o tym uczestnicy pożaru, jaki wybuchł w tunelu Gotarda w dniu 24 października 2001 roku na skutek zderzenia dwóch ciężarówek. Uchodzący za najbezpieczniejszy w kraju tunel w ciągu kilkunastu sekund stał się ognistym piecem o temperaturze 2000 stopni Celsjusza. Na odcinku ponad 200 metrów zawaliło się rozgrzane sklepienie, grzebiąc ludzi i samochody. Osoby, które zdołały zamknąć się w bunkrach niedługo potem zostały ewakuowane przez ratowników. Ogień szalał przez ponad dobę. Ostateczny bilans pożaru to 11 ofiar śmiertelnych i kilkudziesięciu rannych. Był to najbardziej tragiczny w skutkach pożar tunelu drogowego Gotarda.
Tunel Gotarda: cena przejazdu
Ile kosztuje przejazd przez tunel Gotarda? Cena przejazdu wliczona jest w cenę winiety. W Szwajcarii winiety drogowe są obligatoryjne na wszystkich autostradach. Każdy motocykl lub samochód nieprzekraczający wagi 3500 kg, aby skorzystać z jednej ze szwajcarskich autostrad, musi posiadać winietę drogową. Pojazd, który porusza się z przyczepą samochodową lub kempingową, winien posiadać dwie takie winiety. Za wjazd do niektórych tuneli wchodzących w skład szwajcarskiej sieci dróg, trzeba ponieść dodatkowe opłaty, jednak tunel Świętego Gotarda (będący częścią autostrady A2) jest bezpłatny, przejazd odbywa się na mocy winiety drogowej. Szwajcarska winieta ważna jest przez cały rok kalendarzowy podany na winiecie, a dodatkowo również przez poprzedzający go grudzień i następujący po nim styczeń (łącznie 14 miesięcy).
Tunel Gotarda: podziemne miasto?
Gdy otwarto kolejowy tunel Gotarda, ''podziemne miasto'' było jednym z terminów, jakim określano nowo wybudowaną konstrukcję. Nic dziwnego, przy rozmiarach, jakie posiada tunel bazowy, konieczne było zapewnienie odpowiednich warunków bezpieczeństwa. W odróżnieniu od tunelu drogowego mamy tu do czynienia z dwoma równoległymi, jednokierunkowymi tunelami o średnicy 9,14 m, poprowadzonymi w odległości około 40 m od siebie. Połączono je ze sobą przejściami technicznymi, usytuowanymi co 325 m. Mają one również służyć ewakuacji w sytuacjach awaryjnych. Najbezpieczniejszymi miejscami w tunelu mają być stacje wielofunkcyjne Sedrun i Faido. W sytuacji zagrożenia, np. pożaru, można się tu schronić, zamykając ogniotrwałe grodzie, a następnie specjalnym pasażem przejść do drugiego tunelu, którym nadjedzie pociąg ratunkowy. Jest to więc podobne rozwiązanie, jak schrony w tunelu drogowym.
Tunel Gotarda: ile km?
Jak długi jest tunel Gotarda? Ile km liczy sobie trasa wytyczona przez Masyw Świętego Gotarda? Tunel drogowy, będący częścią szwajcarskiej autostrady A2 pomiędzy Bazyleą i Chiasso, ma długość 16,918 km, która przez blisko 20 lat dawała mu miano najdłuższego tunelu drogowego na świecie. Oddany do użytku w 2016 roku tunel bazowy Świętego Gotarda, obecnie najdłuższy tunel kolejowy świata, ma długość 57 km. Dla porównania: zbudowany w XIX wieku tunel kolejowy Świętego Gotarda liczy sobie zaledwie 15 km długości.
Zobacz też: Wypożyczenie kampera - ile kosztuje? Wszystko, co warto wiedzieć przed wakacjami
