Bezpieczeństwo ruchu drogowego | Za kółkiem na dopalaczu

Czy zmęczenie i lekarstwa mogą powodować podobne skutki, co alkohol i narkotyki? Jeśli wsiądziemy po nich za kierownicę - owszem. A co z dopalaczami? Tam, gdzie nie sięga kodeks drogowy, konieczny jest zdrowy rozsądek

Senność, halucynacje, opóźnione reakcje oraz problemy z koncentracją to wspólne objawy prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu, leków, narkotyków lub zwykłego zmęczenia. Prawdziwy dramat polskich dróg to "jazda po kieliszku". Daleko szukać nie trzeba. W ubiegły weekend policjanci aż 2335 pijanych kierowców. Ilu z nich udało się uniknąć kontroli? Tego nikt nie wie.

Okazuje się, że szokujące statystyki z polskich dróg dotyczą nie tylko liczby pijanych kierowców. Niewielu myśli o tym, że lekarstwa też mają groźny wpływ na zdolność prowadzenia samochodu. Nawet 20% wypadków mogą powodować osoby pod wpływem leków. W artykule 45.1 Prawa o Ruchu Drogowym czytamy, że zabrania się m.in.: kierowania pojazdem (...) osobie w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu.

Lista leków, które mogą negatywnie wpływać na postrzeganie i koordynację ruchową, jest całkiem pokaźna. Nie znaczy to, że kierowcy w ogóle nie powinni zażywać leków. Warto zachować zdrowy rozsądek, bo przykry ból głowy jest groźniejszy dla bezpieczeństwa niż zastosowanie odpowiednich środków przeciwbólowych. Według polskiego prawa tylko spożycie alkoholu i zażycie narkotyków uniemożliwiają prowadzenie samochodu. Pozostałe dolegliwości, takie jak np. cukrzyca, padaczka, schorzenia układu krążenia, pozostawia się do oceny lekarza.

Naczelna zasada: przed podróżą nie bierzemy nowych, nieznanych wcześniej leków i czytamy uważnie ulotki. Niektóre z nich zawierają zapis, że "w czasie stosowania preparatu nie wolno prowadzić pojazdów", o inne trzeba zapytać lekarza. Statystyki mówią, że aż 15% kierowców nie uwzględnia ostrzeżeń na ulotkach i siada za kierownicą po zażyciu leków osłabiających refleks czy powodujących znużenie. Lekarstwa bywają bardziej zdradliwe od alkoholu, ponieważ utrzymują wpływ na organizm nawet przez klika dni. Z badań wynika, że Polacy biorą coraz więcej leków, by zwalczyć stres lub bezsenność. Po zażyciu takiego preparatu i przebudzeniu człowiek jest senny, otępiały. W tym stanie trudno o refleks, konieczny do prowadzenia samochodu.

Leki przeciwbólowe

Leki przeciwbólowe zaburzają pracę mózgu, powodując pogorszenie refleksu, zawroty głowy i trudności z właściwą oceną sytuacji na drodze. Należą do nich m.in. vendal (morfina), dolargan, fortral, metadon, tramal (nie jest narkotykiem, ale działa na mózg w podobny sposób). Kierowca może prowadzić auto, gdy zażyje tabletkę zawierającą paracetamol, ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy (np. aspiryna). Ryzykuje za to, wsiadając za kierownicę po wizycie u dentysty. Znieczulenie może powodować chwilowe zaburzenia świadomości. Po wyjściu od stomatologa odczekajmy dwie godziny, zanim ruszymy w drogę. Po zabiegu pod narkozą nie wolno prowadzić przez dobę od chwili wybudzenia. Niektóre leki zawierają nasenne barbiturany (np. pabialgina) lub kofeinę (etopiryna). Składniki te utrudniają koncentrację. Medykamenty na przeziębienie mogą zawierać kodeinę, która wydłuża czas reakcji kierowcy.

Leki na grypę

Działanie tych lekarstw zwalcza objawy grypy i przeziębienia, takie jak katar, gorączka, kaszel, bóle mięśni. Większość leków na grypę składa się z kilku składników chemicznych. Każdy z nich pomaga leczyć inne objawy choroby. Zazwyczaj ból głowy i gorączkę zwalcza paracetamol, z kaszlem radzi sobie dekstrometorfan, a z katarem - pseudoefedryna. Dwie ostatnie to substancje o działaniu narkotycznym. Powodują rozszerzeni źrenic, utrudniające postrzeganie rzeczywistości, a także zaburzenia snu i pogorszenie refleksu.

- Nie znaczy to, że zażywanie Gripexu powoduje halucynacje i problemy z koordynacją. Mimo że sprzedawane są bez recepty, należy jednak dawkować takie leki zgodnie z instrukcją. - mówi Robert Suchodolski, lekarz medycyny.

Leki nasenne i uspokajające

Jeśli leki nasenne dawkujemy nieprawidłowo, działają zbyt słabo albo skutki ich zażycia (np. znużenie) odczuwamy długo po przebudzeniu. Kierowcy, którzy udają się rano w podróż, nie powinni przyjmować przed snem środków o długim działaniu (powyżej kilku godzin, np. Luminalu). Należy wtedy sięgnąć po łagodne leki ziołowe (nervendragees-rathiopharm, hova, validol) lub melatoninę i unikać barbituranów (ipronal, luminal), pochodnych benzodiazepiny (estazolam, nitrazepam, noctofer, signopam) i cyklopirolonów (imovane, sanual, stilnox). Popularne valium pogarsza zdolność koncentracji, sprawność psychomotoryczną i wydłuża czas reakcji kierowcy.

- Samochód można prowadzić następnego dnia po zażyciu leków nasennych typu stilnox, imovane, sanval. - radzi Dariusz Więckowski, lekarz medycyny.

Leki psychotropowe

Lekarstwa te wpływają na niektóre czynności psychiczne, zmniejszając lub zwiększając napięcie emocjonalne. Mogą ograniczać spostrzegawczość, upośledzać zdolność do reakcji i pogłębiać zmęczenie i znużenie. Powodują senność lub bezsenność i zawroty głowy. Zalicza się do nich m.in. środki przeciwdepresyjne, przeciwlękowe oraz neuroleptyczne.

Leki przeciwwymiotne

Gdy kierowca sięga po np. aviomarin, diphergan, torecan, zofran, musi zrezygnować z jazdy. Leki te działają uspokajająco, powodując znużenie, osłabienie i bóle głowy.

Leki antyalergiczne

Należy uważać na lekarstwa, które mogą wywołać uczulenie. Łagodna reakcja alergiczna może objawić się np. zaczerwienieniem, ale w skrajnym przypadku spowodować utratę przytomności. Nowe leki antyalergiczne (np. zyrtec, claritine) nie szkodzą kierowcom. Niektóre jednak (np. clemastinum, phenazolinum) mogą wywołać senność, bóle głowy i zaburzenia koordynacji ruchów.

- Leki przeciwhistaminowe (antyalergiczne) dobrze zamienić na telfast (telfexo) i aerius. Są bezpieczne dla kierowców. - radzi doktor Więckowski.

Leki na nadciśnienie

Jeśli stosujemy leki na nadciśnienie, nie powinniśmy kierować pojazdem. Wielu dorosłych Polaków cierpi jednak na to schorzenie i po zażyciu codziennej dawki farmaceutyku wsiada za kierownicę. Leki na nadciśnienie mogą być przyczyną zmęczenia i osłabienia. Chodzi zwłaszcza o starsze preparaty (brinerdin, normatens, propranolol) i zalecane przy nadciśnieniu leki moczopędne (diuramid, furosemidum, hydrochlorothiazidum, tialorid).

Leki na cukrzycę

Hipoglikemia lub hiperglikemia to objawy nieprawidłowego przyjmowania insuliny. Mogą powodować zaburzenia świadomości, a nawet utratę przytomności. Kierowca chory na cukrzycę powinien dokonać pomiaru poziomu cukru we krwi każdorazowo przed wyruszeniem w drogę. Jeśli poziom cukru jest nieprawidłowy, należy zażyć odpowiednią dawkę insuliny i odczekać, aby lek zadziałał. W przypadku pojawienia się zawrotów głowy, potów, uczucia niepokoju i nagłego głodu należy bezzwłocznie przerwać podróż.

Leki do oczu

U okulisty pacjent nie przyjmuje leków wpływający na kondycję psychofizyczną, ale często podaje się mu krople do oczu z atropiną. Substancja ta powoduje rozszerzenie źrenicy i światłowstręt oraz zaburza akomodację oka. Działanie atropiny utrzymuje się od kilku do kilkunastu godzin i w tym czasie należy zrezygnować z prowadzenia samochodu.

- Należy zwracać uwagę na działanie leków złożonych, dostępnych bez recepty. Problemy z prowadzeniem samochodu mogą mieć chorzy, którym wydano prawo jazdy, a zachorowali na padaczkę, mieli zaburzenia krążenia mózgowego itp. i nie byli przebadani przez lekarza dopuszczającego do otrzymania prawa jazdy. - mówi lekarz Dariusz Więckowski.

Leki z przeciwwskazaniem do prowadzenia samochodu

1. Leki silnie upośledzające sprawność psychofizyczną. Po ich zażyciu obowiązuje bezwzględny zakaz kierowania pojazdem przez co najmniej 24 godziny po zastosowaniu: Etanol, Fentanyl, Scopolaminum, Dromoran, Morfina, Narcan, Eucodalum, Dolargan, Propanidid, Reladorm, Scophedal, Tiopental, Eucodalum, Codeinum, Moradol, Nubain, Palfium, Nalorphin, Namexin, Relanium. 2. Leki mogące wpływać negatywnie na sprawność psychofizyczną: Pabialgin, Amitryptylina, Phenazolinum, Atropina, Baclofen, Bromokryptyna, Elenium, Fenactil, Cyclobarbital, Peritol, Aviomarin, Anticol, Esperal, Sinequan, Cyclonamine, Luminalum, Mirenil, Haloperidol, Hydroxyzinum, Scopolan, Amizepin, Tegretol, Clemastine, Tisercin, Lignocainum, Mazindol, Rudotel, Mexicord, Mianserin, Milocardin, Nitrazepam, Pramolan, Oxazepam, Pentazocinum, Pilocarpinum, Pridinol, Promazin, Diphergan, Torecan, Tiorydazyna, Tolargin, Depakine. 3. Leki stosowane w leczeniu kaszlu, kataru, przeziębienia i grypy: Acatar, Actifed, Actitrin, Cirrus, Coldrex Nite, Disophrol, Febrisan, Fervex, Gripex, Ibuprom Zatoki, Modafen, Tabcin, Theraflu Extra GRIP, Butamirat, Thiocodin i inne leki złożone zawierające kodeinę. 4. Leki przeciwbólowe: Antidol, APAP NOC, Ascodan, Nurofen PLUS, Solpadeine. 5. Leki przeciwalergiczne: Cetyryzyna (Alerzina, Allertec, Zyrtec, Zyx 7), Loratadyna (Aleric, Loratan). 6. Leki przeciwbiegunkowe: Loperamid (Imodium, Laremid, Stoperan).

(opracowano na podstawie: "Leki współczesnej terapii", "Pharmindex")

Brałeś? Nie jedź!

Bezpieczna jazda wymaga od kierowcy koncentracji i zdolności do szybkiego podejmowania decyzji. Narkotyki i dopalacze zakłócają zdolności psychomotoryczne człowieka, a prowadzenie samochodu po ich zażyciu wiąże się z podobnym ryzykiem wypadku i takimi samymi konsekwencjami prawnymi jak po spożyciu alkoholu. Często nie wiadomo, czy używki nie zawierają dodatkowych groźnych substancji chemicznych i z jakiego źródła pochodzą.

Co najczęściej biorą kierowcy?

amfetamina - pobudza, daje pozorne poczucie poprawy koncentracji, powoduje skłonność do brawury, zaburza percepcję wzrokową i słuchową, w skrajnych przypadkach może doprowadzić do zasłabnięcia i zapaści.

marihuana, haszysz - wywołują halucynacje i utratę świadomości, senność, powodują stany lękowe i zachowania paranoiczne.

heroina - objawy po zażyciu to apatia, przyspieszone bicie serca, pieczenie skóry, nudności i drżenie całego ciała. Pod wpływem heroiny kierowca nie potrafi właściwie zinterpretować sytuacji na drodze.

kokaina - w większym stopniu niż amfetamina zaburza świadomość kierowcy. Zwiększa ciśnienie tętnicze, wywołuje nadpobudliwość, bezsenność prowadzącą do skrajnego wyczerpania organizmu.

LSD -  silna substancja halucynogenna. Po zażyciu daje wrażenie wyostrzenia zmysłów, zaburza ostrość widzenia, reakcje kierowcy na sytuacje na drodze są spowolnione.

ecstasy - na kierowcę działa podobnie jak amfetamina. Wywołuje złudne wrażenie, że mimo zmęczenia kierowca jest w stanie bezpiecznie prowadzić pojazd.

- Coraz częściej zdarza się, że kierowcy jeżdżą pod wpływem środków odurzających. Ostatnio mieliśmy przypadek taksówkarza, który prowadził pod wpływem kokainy. Specjalnie wyszkoleni policjanci badają kierowców nie tylko w przypadku kolizji, ale przeprowadzają też regularne kontrole drogowe. - powiedział nam Wojciech Pasieczny z Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Stołecznej Policji.

W przypadku prowadzenia samochodu pod wpływem substancji narkotycznych przepisy przewidują karę minimum 2 lat więzienia, utratę prawa jazdy od 1 roku do 10 lat oraz grzywnę.

Dopalacze

Popularne dopalacze to legalnie sprzedawane substancje chemiczne w działaniu przypominające narkotyki. Do niedawna można je było kupić jedynie przez internet. Sytuacja zmieniła się we wrześniu, kiedy otwarto w Polsce pierwsze sklepy z dopalaczami. W ich składzie można znaleźć np. benzylopiperazynę (BZP) czy TFMPP. Substancje w połączeniu działają w sposób zbliżony do ecstasy lub amfetaminy. Typowe objawy zażycia dopalaczy to pobudzenie, halucynacje, ale też wysuszenie śluzówki, zatrzymanie moczu, przyspieszone bicie serca, powiększone źrenice, drętwienie kończyn. Może temu towarzyszyć wiele efektów ubocznych jak: bezsenność, mdłości, bóle mięśni, okresowa impotencja. Objawy można mylić z tymi po zażyciu narkotyków.

Czy można wykryć dopalacze u kierowcy? Narkotesty używane przez policję są skuteczne jedynie w wykrywaniu zabronionych narkotyków, a takimi nie są dopalacze. W przypadku kontroli nieprzytomnego, trzeźwego kierowcy policjant nie może go zatrzymać. Dopalaczy nie ma też w kodeksie karnym. Mimo nowelizacji ustawy antynarkotykowej sklepy modyfikują skład substancji i nadal je sprzedają. Tymczasem kierowców korzystających z dopalaczy jest coraz więcej. Dlaczego sięgają po narkotyczne używki? Niektórzy, by jak najdłużej wytrwać za kółkiem, inni dla szpanu i zabawy.

- Przykładowo kierowca, który spowoduje wypadek, którego następstwem będzie śmierć przechodnia po wypiciu alkoholu czy zażyciu narkotyków, może zostać skazany nawet na 12 lat pozbawienia wolności - tłumaczy "Gazecie" dr Justyna Jurewicz z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Łódzkiego. - Nieprzytomny od dopalaczy kierowca zabijający na drodze odpowie zaś tylko za spowodowanie wypadku.

Ostrożnie należy podchodzić do spożywania napojów i środków energetyzujących, które po pierwszej fazie pobudzenia mogą spowodować wzrost zmęczenia. Wiele dostępnych produktów spożywczych, w tym napoje energetyzujące, zawierają niewielkie dawki substancji uzależniających. Stosowana w nich guarana to brazylijski afrodyzjak. Może powodować bezsenność, zmienność nastrojów. Inny składnik - tauryna - na krótki czas poprawia metabolizm i daje przypływ energii. Później przychodzi poczucie wyczerpania.

Warto pamiętać, że upośledzenie naszej koncentracji może być także spowodowane złym samopoczuciem. Jeśli więc nie czujemy się zbyt dobrze (np. boli nas głowa, mamy gorączkę, problemy z koncentracją), należy zrezygnować z prowadzenia samochodu. Może warto skorzystać wtedy z komunikacji miejskiej lub umówić się na wspólny transport ze znajomymi? W ten sposób unikniemy niebezpiecznej sytuacji i oszczędzimy sobie znacznego wysiłku, który na pewno nie poprawi naszego samopoczucia.

Kierowco, sprawdź promile - ZOBACZ TUTAJ

Świadomi i nieświadomi kierowcy - ZOBACZ TUTAJ

Samochody: Ford Focus - ogłoszenia

Więcej o:
Copyright © Agora SA