Porady | Dbajmy o "Turbo"

Samochód z turbodoładowaniem stawia użytkownikowi dodatkowe wymagania. Ich spełnienie to gwarancja długiej, bezawaryjnej pracy turbosprężarki. Przedstawiamy małe ABC turbodoładowania
 turbodoładowanie turbodoładowanie turbodoładowanie

Ostrożnie z używanymi

Awarie turbosprężarki objawiają się w rozmaity sposób. Może to być czarny lub niebieski dym wydobywający się z rury wydechowej, wycieki oleju z obudowy zespołu turbina-sprężarka, podwyższone zużycie oleju silnikowego, spadek osiągów silnika. Naprawa nie musi polegać na wymianie kompletnej turbosprężarki na nowy, fabryczny podzespół. Turbosprężarki można z powodzeniem regenerować, w naszym kraju nie brakuje zakładów robiących to naprawdę dobrze. Najważniejsze, by nie sięgać po turbosprężarki używane, pozyskane zazwyczaj z aut powypadkowych. Wstrząs podczas wypadku jest zabójczy dla tego precyzyjnie wykonanego podzespołu i skutkuje po pewnym czasie awarią.

Porsche 911 TurboPorsche 911 Turbo

Porsche 911 TurboPorsche 911 Turbo

Porsche 911 TurboPorsche 911 Turbo

Turbodoładowanie BMW Turbodoładowanie BMW Turbodoładowanie BMW

ABC turbodoładowania

Silniki z turbo zyskują coraz większą popularność. Doładowanie wykorzystujące energię spalin stosowane jest już powszechnie nie tylko w silnikach wysokoprężnych, ale również w jednostkach benzynowych. Znajdziemy je nie tylko w samochodach wyższych klas czy odmianach sportowych. Na dobre zagościło także w autach tanich i popularnych. Z punktu widzenia użytkownika nie ma jednak znaczenia, w jakim pojeździe i przy jakim rodzaju silnika pracuje turbosprężarka. Konsekwencje jej zastosowania i zalecenia eksploatacyjne są takie same w każdym przypadku

Dzięki turbodoładowaniu można podnosić moce silników zmniejszając ich pojemność skokową i zużycie paliwa. Tak w wielkim skrócie wyglądają korzyści. Ciemniejsza strona tego rozwiązania to wyższe wymagania serwisowe i konieczność przestrzegania zaleceń eksploatacyjnych służących utrzymaniu turbosprężarki w dobrej kondycji. To ważne, bo konieczność wymiany tego elementu wiąże się ze sporymi kosztami ? ok. 2,5 tys zł w przypadku turbodiesla i nawet 4000 zł w silniku benzynowym.

Renault 5 TurboRenault 5 Turbo

Renault 5 TurboRenault 5 Turbo

Renault 5 TurboRenault 5 Turbo

Alfred Büchi Alfred Büchi Alfred Büchi

Historia turbodoładowania

Turbodoładowane silniki kojarzą się przede wszystkim z nowoczesnością i zaawansowaną technologią. Tymczasem patent na turbo wydano szwajcarskiemu inżynierowi Alfredowi Büchi już w 1905 r. Büchi jako pierwszy zastosował również turbodoładowanie w praktyce, chociaż pierwszy silnik z turbosprężarką zbudował w 1910 r. Murray Willat pracujący na potrzeby lotnictwa. W sektorze samochodowym pierwszy silnik doładowany zadebiutował w dopiero w 1938 r. w niemieckiej ciężarówce Saurer. Pierwsze doładowane, seryjne auta osobowego zastosowano w Oldsmobile Jetfire oraz w modelu Chevroleta Corvair Monza, które weszły na rynek na początku lat sześćdziesiątych.

Efektem doskonalenia systemu turbodoładowania było wprowadzenie zaworu upustowego w Porsche 911 Turbo (1975 r.) i chłodnicy powietrza doładowanego w Porsche 911 Turbo i Saabie 99 Turbo (1977 r.). W tym samym czasie wszedł na rynek pierwszy seryjny samochód osobowy z turbodoładowanym silnikiem wysokoprężnym (Mercedes 300 SD). Pierwszy seryjny motocykl z turbosprężarką, Honda CX 500 Turbo, wyjechał na drogi w 1980 r.

W 2006 r. po raz pierwszy zastosowano w turbosprężarce turbinę z łopatkami o zmiennej geometrii (Porsche 911 Turbo). Od kilku lat, dla uzyskania jak najlepszej sprawności przy jak najniższym zużyciu paliwa oraz dla poprawy charakterystyki, w niektórych silnikach stosuje się jednocześnie turbodoładowanie i doładowanie mechaniczne. Sprężarka mechaniczna, dodatkowo sprężająca powietrze, otrzymuje napęd z wału korbowego silnika.

Pierwszy silnik z turbosprężarką zbudował w 1910 r. Murray Willat na potrzeby lotnictwaPierwszy silnik z turbosprężarką zbudował w 1910 r. Murray Willat na potrzeby lotnictwa

Oldsmobile Jetfire Oldsmobile Jetfire

Chevrolet Corvair MonzaChevrolet Corvair Monza

Porsche 911 Turbo (1975 r.)Porsche 911 Turbo (1975 r.)

Saab 99 Turbo (1977 r.)Saab 99 Turbo (1977 r.)

Honda CX 500 TurboHonda CX 500 Turbo

Mercedes 300 SDMercedes 300 SD

turbodoładowanie turbodoładowanie turbodoładowanie

Nawet 1000 stopni

Turbosprężarka tylko pozornie jest prostym podzespołem, złożonym z obudowy, łożysk, wałka oraz zamontowanych na wałku turbiny i sprężarki. Elementów rzeczywiście nie ma zbyt wielu, ale niezbędne są wysokiej jakości materiały i bardzo duża precyzja wykonania. Po stronie sprężarki, tłoczącej powietrze do silnika panuje temperatura 600? C, po stronie turbiny napędzanej gazami wydechowymi jest jeszcze goręcej, nawet 1000? C.

lotus esprit Turbolotus esprit Turbo

lotus esprit Turbolotus esprit Turbo

lotus esprit Turbolotus esprit Turbo

Nie wyłączaj od razu silnika Nie wyłączaj od razu silnika Nie wyłączaj od razu silnika

Nie wyłączaj od razu silnika

To właśnie wysoka temperatura jest największym wrogiem turbosprężarki, ale przy pracującym silniku jej łożyska stale zaopatrywane są w olej chroniący przed zatarciem. Gorzej, gdy silnik zostaje wyłączony zaraz po forsownej jeździe. Olej przestaje być tłoczony a ruchome elementy turbosprężarki jeszcze przez chwilę obracają się. To najprostsza droga do przytarcia a nawet zatarcia łożysk. Dlatego niezwykle ważne jest wychłodzenie turbosprężarki po zakończonej jeździe. Tylko po spokojnej podróży w warunkach miejskich silnik można wyłączać od razu. Po długotrwałej jeździe w trasie z prędkością 80-90 km/h wyłączenie powinno nastąpić dopiero po 20-30 sek. Po jeździe z prędkościami w okolicach 100 km/h okres wyczekiwania powinien trwać nawet minutę. Dłużej trzeba poczekać wówczas, gdy jazda była szczególnie forsowna, w sportowym stylu. Jeśli po dłuższej, nawet szybko przejechanej trasie wjeżdżamy do miasta i poruszamy się z małymi prędkościami przez kilkanaście minut to temperatura turbosprężarki znacząco spadnie i silnik można wyłączyć od razu. Zalecenia dotyczące studzenia turbosprężarki przed wyłączeniem silnika znajdują się w niektórych instrukcjach obsługi.

Saab 900 TurboSaab 900 Turbo

Saab 900 Turbo cabrioSaab 900 Turbo cabrio

Saab 900 Turbo cabrioSaab 900 Turbo cabrio

Saab 900 Turbo Saab 900 Turbo

turbodoładowanie turbodoładowanie turbodoładowanie

Dbaj o poziom oleju

Ważne jest również, by użytkownik utrzymywał odpowiedni poziom oleju w silniku i by jakość środka smarnego była zgodna z instrukcją obsługi. W silniku z turbodoładowaniem istotne jest też precyzyjne przestrzeganie terminów wymiany oleju. Trzeba też zwracać uwagę na jakość tankowanego paliwa, czystość filtra paliwa i stan filtra powietrza, by w gazach spalinowych nie było cząstek stałych niszczących łopatki turbiny. Dlatego nie wolno ignorować terminów wymiany filtrów i tankować paliwo w renomowanych placówkach.

Jeszcze inny problem występuje w przypadku turbosprężarek z turbinami o zmiennej geometrii łopatek. Przy spokojnej, codziennej eksploatacji, gdy silnik pracuje głównie w zakresie niskich obrotów, łopatki ulegają po pewnym czasie zapieczeniu. Receptą na uaktywnienie łopatek i ich ?rozruszanie? jest wykorzystywanie silnika w pełnym zakresie obrotów, przynajmniej co jakiś czas. Koszty dodatkowego paliwa, zużytego przy bardziej dynamicznej jeździe będą i tak niewspółmiernie niskie w porównaniu z kosztami naprawy unieruchomionych, zatartych łopatek turbiny.

VW Beetle TurboVW Beetle Turbo

VW Beetle TurboVW Beetle Turbo

VW Beetle TurboVW Beetle Turbo

Turbodoładowanie Turbodoładowanie Turbodoładowanie

Biblia turbodoładowania

- wychładzaj turbosprężarkę po forsownej jeździe, nie wyłączaj od razu silnika

- stosuj olej silnikowy o jakości zaleconej przez instrukcję

- przestrzegaj terminów wymiany oleju silnikowego

- przestrzegaj terminów wymiany filtra paliwa i powietrza

- tankuj paliwo dobrej jakości

- jeśli masz silnik z turbosprężarką o zmiennej gemetrii łopatek turbiny wykorzystuj silnik w pełnym zakresie obrotów, przynajmniej co jakiś czas

- czarny lub niebieski dym z rury wydechowej, podwyższone zużycie oleju, wycieki oleju z obudowy turbosprężarki, pogorszenie dynamiki silnika mogą zwiastować awarię turbosprężarki. Jedź na kontrolę do warsztatu

turbodoładowanieturbodoładowanie

turbodoładowanieTurbodoładowanie

Więcej o:
Copyright © Agora SA